Ülkemiz, önümüzdeki hafta salı gününden itibaren Rusya ve Ukrayna üzerinden gelen hakiki bir soğuk hava dalgasının etkisi altına girecek… Yılbaşı civarındaki günler, özellikle kuzey bölgelerimizde muhtemelen kar yağışları ile geçecek. Fakat kar yağışlarının hangi bölgeleri ne kadar etkileyeceği gibi ayrıntılar halen belirsizliğini koruyor…
ECMWF en güncel çıktı (28 Aralık 00Z):
GFS en güncel çıktı (28 Aralık 00Z, bu çıktı oldukça uç bir senaryoya işaret ediyor):
Önümüzdeki birkaç günü; en çok Ege ve Akdeniz kıyıları ile Marmara Bölgesi’ne yağmur yağdıracak tipik bir Orta Akdeniz üzerinden gelen serin ve yağışlı hava kütlesinin etkisi altında geçireceğiz (geçtiğimiz yılların ekim aylarında gelen bazı benzer yağışlı sistemlerin başlıkları: 2014, 2013, 2011)
Söylemeye gerek yok aslında: Özellikle Ege ve Akdeniz kıyılarında ve özellikle Perşembe gününden itibaren şiddetli yağış, su baskını, sel riski mevcut; artık bu mevsimde gelen benzer sistemlerin hepsinde olduğu gibi… Söke ve Datça civarında metrekareye birkaç saat içinde 44, 77 kg düşmüş bile, ki bugün daha Çarşamba, işin başındayız.
Hava Delisinin Not Defteri‘nin Feysbuk üzerinden süren büyüme hamlesi blog sayfamızı ara ara boşlamamıza neden oluyor; bu yazıyla hem eski güzel günlere dönüşün bir adımını atmış olalım, hem de yaklaşan şiddetli yağmur dalgasının bazı teknik ayrıntılarını konuşalım…
GFS (Pazar 12Z) modeline göre önümüzdeki cuma akşamına kadar düşecek yağış miktarı (metrekareye kilogram cinsinden)… Ortadaki morluğa bakın, Marmara Bölgesi’ni hemen seçeceksiniz.
Günümüzde, özellikle de denizlerin en sıcak halini aldığı (dolayısıyla atmosfere, yağmura dönüşebilecek su buharını gani gani saldığı) bu mevsimde; hemen her yağışlı sistemden önce “su baskını / sele dikkat” diye uyarı verildiğine dikkat etmişsinizdir. Bu ne yazık ki abartılı bir tahmin yaklaşımı değil. Abartılı olmamasının iki sebebi var. İlki, malum, bizim doğayla uyumlu yaşamayı beceremeyen, doğanın işleyişini anlamayı ısrarla reddeden bir millet olmamız… Bu konuda hep aynı şeyler söylendiği, kimse de tınmadığı için konuşmaya bile gerek yok ama yine de özet geçelim: Her yere ama her yere yol, beton zemin ve bina inşa ederek, yağan her çok yağmurun istisnasız olarak en azından su baskınına dönüşmesine yol açıyoruz: Çünkü suyun doğal yolunu izleyerek akıp gitmesini, toprağa ve daha büyük sulara kavuşmasını engelliyor; onu, üzerimize çıkmaya zorluyoruz.
6 Eylül 2015 Pazar günü (dün) eylül ayı sıcaklık rekorunu kıran bazı istasyonlar…
* Göztepe/İstanbul: 37,9 derece. Eski rekor 37,5 derece (1 Eylül 1938).
* Kartal/İstanbul: 38,3 derece. Eski rekor 36,6 derece (1 Eylül 2007; 1938’de kayıt yok)
* Milas/Muğla: 44,1 derece. Eski rekor 41,1 derece (1 Eylül 2007; 1938’de kayıt yok)
* Bodrum/Muğla: 41,1 derece. Eski rekor 40,0 derece (2 Eylül 1956; 1938’de kayıt var, rekor yok)
* Edirne: 39,9 derece. Eski rekor 37,8 derece (15 Eylül 1987; 1938’de kayıt var, rekor yok)
(Veriler: Meteoroloji Genel Müdürlüğü)
Havadelisi.com takipçilerine özel Ramazan Bayramı tahminiyle karşınızdayız. Arefe gününden pazar akşamına kadar olan süreçte yurt genelinde çok önemli bir hava olayı beklenmiyor. Sıcaklıklar (Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzey ve doğusu hariç) tüm yurtta genellikle mevsim normalleri ve biraz üzerinde seyredecek. Güneyde ise normalin 3-4 derece üstü görülecek. Mevsimin en sıcak dönemi olması nedeniyle bu sıcaklıklar(35-40 derece arası) Ege, Akdeniz kıyıları ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bunaltıcı olacaktır. En sıcak gün ise tatil dönüşü pazar günü olacak. Orta ve Doğu Karadeniz kıyı ve iç kesimleri ile Doğu Anadolu’nun kuzey ve doğusu haricinde yağış ihtimali yok. Buralarda da etkili ve sürekli yağış söz konusu değil, bölgesel hafif yağış geçişleri şeklinde olacak. Güneş çoğunlukla görülecek, sıcaklıklar ise mevsimine göre bir kaç derece düşük kalacak. Tatili büyük şehirlerde geçirecek olanlar için hava durumu özetle,
İstanbul: Az bulutlu ve açık. En yüksek sıcaklık 30-33 derece aralığında, Rüzgar poyrazdan sert eseceğinden havanın bunaltıcılığını epey azaltacak.
İzmir: Az bulutlu ve açık. En yüksek sıcaklık 34-37 derece aralığında. Şapkasız çıkılması ve uzun süre güneş altında kalınması tavsiye edilmez. Rüzgar zaman zaman orta kuvvet üstü esecek olsa da fazla bir serinleme hissi vermeyecektir.
Ankara: Az bulutlu ve açık. Akşamları serin, gündüzleri sıcak geçecek. En yüksek sıcaklıklar 30-32 derece aralığında. Geceleri ise 14-15 derecelere düşeceğinden Ankara akşamlarında yorganla uyunur.
Antalya ve çevresi: Sıcak çarpmalarına dikkat. En yüksek sıcaklıklar 35-40 derece arasında. Geceler dahil sıcaklar bunaltıcı olabilir. Deniz kenarı hariç klimasız ortamlarda vakit geçirmek zor.
İstanbul Balmumcu’da bulunan ENKA’nın meşhur otomatik istasyonunun verilerine göre, günlük en yüksek sıcaklıklar temel alındığında, bu lokasyonda son 20 yılın (ki bu istasyon zaten 20 yıllık) en serin haziran ayı yaşanmış… Geride bıraktığımız haziranda her gün ölçülen en yüksek sıcaklıkların aylık ortalaması 23.7 derece çıkmış, bu kadar düşük bir değer son 20 yılda yok, özellikle 2007-2012 arasında haziranlar çok sıcak görünüyor ama son 3 yılda bariz bir serinleme eğilimi var… Bundan önceki en serin haziran 1996 imiş… (bu küçük ‘rekor’a dikkatimizi çeken Can Harsh’a çok teşekkürler)
Bu tip istatistikler ilginçtir, ama iklim değişiminin (ısınma yönünde) devam etmesi veya etmemesi ile ilgili yorum yapmak için yeterli değildir. İklimin kendi doğal değişkenliği de, 5 hatta 10 yıl sürebilen, bölgesel olarak görülen normalden serin veya sıcak zamanların ortaya çıkmasına neden olabilir…
Bir Erdem Erdoğan (Santiago) raporudur.
———
Müslümanların en kutsal ayı, on bir ayın sultanı Ramazan başladı. Tüm İslam alemine hayırlı olsun diyoruz.
Yazımıza başlarken, öncelikle üçte ikisini tamamladığımız Haziran ayı nasıl geçmiş buna bir göz atalım. Aşağıdaki haritadan da göreceğiniz üzere Haziran ayının ilk 20 gününde sıcaklıklar ülkenin batı ve orta kesimlerinde normallerin 1-2 derece altında seyrederken, doğu ve kuzeydoğuda normallerin 1-2 derece üzerinde gerçekleşmiş.
Öncelikle, bizi Feysbuk ve Tvitır üzerinden takip etmeyen müstesna blog takipçilerimizden özür dileyelim: Okumakta olduğunuz bu sayfaları biraz ihmal ettik. Malum, devir sosyal medya devri ve bizim memleketin internet kullanıcılarının büyük kısmı, pratikliği sebebiyle hemen her şeye Feysbuk üzerinden ulaşıyor… Onun için biz de son zamanlarda o tarafa biraz fazla ağırlık verdik.
————-
Soğuk bir nisandan sonra gelen mayıs ayı Türkiye’nin büyük bir kesiminde mevsim normallerinin 1 ila 3 derece üzerinde sıcaklıklarla geçti.
Fakat, baharın kapanışı teamüllere daha uygun olacak. Kuzeyden sokulacak serin hava sıcaklıkları önce normallere, sonra da normallerin altına çekecek; soğumaya birçok yerde, çeşitli şiddetlerde yağmur, dolu, şimşek, yıldırım da eşlik edecek. Değişim en çok ülkenin batı ve orta bölgelerinde hissedilecek, bu hafta ortasından (Çarşamba) itibaren kademe kademe olacak ve -en azından serinliği- hafta sonunu da kapsayacak. Yağışlardan en çok Marmara’nın güneyi ve doğusu, Batı Karadeniz, Batı Akdeniz, Ege ve İç Batı Anadolu etkilenecek. Bu bölgelerde sel, su baskını ve hortum riski mevcut.
(Bu yazı Kadıköy Çarşı dergisinin Şubat 2015 sayısında yayımlanmıştır.)
Yakın bir yerde, İzmit’te doğup büyüdüm. Aslında havası Kadıköy’ünkine benzer ama, yine ne de olsa taşradır, mahrumiyet bölgesidir. Doğru dürüst rüzgarı bile yoktur örneğin, lodos varken Moda sahiline çıkıldığında yaşanan “uçuyorum herhalde” hissini ilk gençliğimde yaşayamadım. Üniversiteyi Ankara’da okuyup, sonra biraz daha okuyayım diye İstanbul’a geldiğimde Maslak’ı mesken tuttum. Şimdilerde şehrin göbeği haline gelmiş olan o dağlık arazi, kışın soğuğu ve karıyla meşhurdur. Yine böyle karlı bir günde arkadaşlarla Kadıköy’de buluşacaktık, dağcı botlarımı giyip vapura binmek için Beşiktaş’a indiğimde karın hala yağdığını, ama etrafta bir beyazlığın dahi kalmadığını fark etmiştim. Kadıköy’e vardığımda ise gökten belli belirsiz bir sulu sepken ancak düşüyordu. İçeri, Çarşı’ya doğru seyirttim: Rıhtım’da sert esen poyraz Balık Pazarı’na dalınca gevşemiş, kalamar-bira keyfi yapmak için masalardan birine ilişivermiş gibiydi. “Şu havalı Kadıköylülerin dünyaya meydan okur gibi keyifle yaşamaları biraz da bundan herhalde” demiştim kendi kendime, “kar bile pek uğramıyor, poyrazı da kendilerine benzetmişler”.
Geçen haftadan beri ilgiyle takip ediyorduk… Hava tahmin modellerinin önceleri ısrarla Orta ve Doğu Karadeniz’e, Azerbaycan’a verdiği soğuklar; aşağıdaki haritada gösterdiğimiz yüksek basıncın biraz batıda kalmasıyla yılan gibi kıvrılarak dümeni ülkemizin kuzeybatısına kırdı ve son derece kuvvetlendi. Böylece son birkaç güne kadar gayet zayıf gözüken kar yağışları, aniden ciddi bir hal aldı.
16 Şubat Pazartesi gece saatlerinden itibaren birkaç günlüğüne Türkiye’nin kuzeybatı bölgeleri Avrupa’nın en soğuk ve karlı yeri olacak… Havadelisi.com ekibi olarak bu karlı hava dalgasını Özgecan Aslan‘ın hatırasına ithaf ediyor; bu hafta yağacak karın, onun güzelliğini ve masumiyetini hafızalarda ölümsüzleştirmesini diliyoruz.
Lafı dolandırmadan söyleyelim: Bu kış kuvvetli soğukla yağışı bir türlü buluşturamayan, bu yüzden de sahilleri doğru dürüst kar göremeyen İstanbul; 2012 kışından sonraki en etkili kar yağışlarıyla karşılaşabilir.
Hava Delisinin Not Defteri 