Bu sonbaharda Doğu Avrupa’yı sık sık ziyaret eden yüksek basınç (Y ile gösterdim), bu ziyaretlerinden memnun kalmış olacak ki Baltık kıyısından kendine yine yer ayırtmış. Aşağıda bu Cuma günü için olan yer basıncı haritası (beyaz kalın çizgiler) var. GFS modeli çıktısı.
Hava delileri çok iyi biliyor, hatta deli olmayanlar da sürekli bahsettiğimiz için artık öğrendi: Bu bölgeye yerleşen yüksek basınçlar, doğu taraflarında kalan soğuk havayı kuzeyden güneye indirerek Türkiye’nin özellikle kuzeyine yerleştirirler.
Kasım ayı için sert bir soğuk olacak, ama anormal olmayacak. Üşüyeceğimiz kesin, öte yandan hayatı etkileyecek kadar şiddetli ya da mevsime göre sıradışı hava olaylarının yaşanmasını -en azından önümüzdeki hafta başına kadar- beklemiyorum. Mesela, yerleri beyazlatacak kadar karın kıyılara yağması mümkün değil, havada görmek ise ancak hoş bir sürpriz olur. Bu tip ayrıntıları konuşmak için zaten daha erken, bu başlığın altında, yorumlarda konuşuruz. Yeni yorumlarınızı buraya tıklayarak yapabilirsiniz, cevaplarınız için lütfen cevabı vermek istediğiniz yorumun altındaki ‘Cevapla’ düğmesine tıklayın. Teşekkürler.
Hava Delisinin Not Defteri 
Bugün Gaziantep’te rüzgarla birlikte yoğun yağmur vardı. 1-2 resim ve bir de video çektim. Ayın 11’inde başlayan yağmur aralıklarla bugüne kadar devam etti. 8-9 gündür güneşin yüzünü unuttuk. Yağış bu gece saatlerinde etkisini kaybedecek. Artık önümüzdeki maçlara bakacağız. 🙂
Bu başlık yaklaşık 10 gündür açık, “soğuk, yağmur, kar” 10 gündür “yurdu terketmediği” için kapatamıyorum… Sizce bunu kapatıp yenisini ne zaman açalım?
Ege’ye düşecek ilk yağmur damlası kesinlik kazanmaya başladığında:D
Bence yarın akşam kapatmak uygundur… Bulut yoğunluğu orta ve batı bölgelerde iyice azalıyor…
Tamamdır.
“Soğuk, Yağmur, Kar” biraz abarttı. Tiz kellesi vurula, yerine yeni başlık açıla. Bu kış da inşallah bol başlıklı ola 🙂
Sistem yarın batı için bitiyor. Doğu için ise pek önemi olmasa gerek. Orda her zaman kar kış, alışkınlar heyecanlanmıyorlardır bizim kadar 🙂 Bence de yarın kapansın, yenisi açılsın. Ay sonu sistem gelme olasılığı var onu tartışalım lütfen, heyecanlıyım 🙂
Ankara’daki arkadaşlar, son durumdan haberdar eder misiniz? Merkezde yağmur gözüküyor ama, sıcaklıklara bakarsak yükseklere kar veya sulu kar yağıyor olmalı.
Bilkent orta şiddette kar yağışı alıyor, ama şu sıralar 1077 metrede tutma yok. Beytepe istasyonu 0.9 derece gösterirken, Ankara bölge istasyonu 18:00 itibariyle 4.1 ve yağmurlu rapor etmiş, 3.2 iyi bir sıcaklık farkı… 🙂
Ankara Yayla Mahallesi’nden bildiriyorum; göz zevkini okşayan güzel bir kar var. Darısı sizlere 🙂
Kar yağışı Ankara-Sincan’da başladı. Hadi hayırlısı ama tutmaz gibi 🙂
Radardan göründüğü kadarıyla bitmek üzere, ama yetişenler izlesin. Ben de bununla yetiniyorum 😦
Benim burdaki son durum, flaşsız olarak pencereden çektiğim fotoğraf… 🙂
19:00 ölçümü: Beytepe 0.6 derece, karlı(benim burası, ayrıca zaman zaman yamaç sisinin de etkisi altında kalıyor), Ankara Bölge 3.4 derece, yağmurlu.
Saat 20:58
Bilkent’te kar durdu. Tutan yerlerde 1 cm civarında birikti. Yoğun sis etkili oluyor.
Ankara-Yenimahalle’de bulunduğum yer 878 m rakımlı. Burda sıcaklık 1.5 C ve karlakarışık yağmur ve hafif kar yağışı var.
Şu an Yenimahalle’de kky yağmakta.Radarda reflektivitesi yoğun kar yağışına benzeyen bir kütle geliyor. Tabii ki yanıltıcı olabilir. Bakalım göze hitap eden bir yağış olacak mı?
Sabah dersten dönünce sis dağılmaya başladı, ben 2 resim çektim.
Çok şanlısın White Fox efendi 🙂
Görüntü harika, içim açıldı 🙂
SKIRON ve BOLAM yarın İstanbul’a (özellikle Boğaz Çevresi) güzel yağış vermiş.. WRF-ARW 4mm-5mm, GFS ve NAE’de 2mm-3mm civarı öngörmüş.. Sınırlı alan modelleri bu tahminin altından kalkabilecek mi acaba, göreceğiz..
Bursa da Yağmurun damlası yok bu sistemde
Bandırma ve Mudanya’ya sarkacak görünüyor, belki Bursa’yı da etkiler..
Tatvan’da beklenenden daha fazla bir yağış olmuş. Rüzgar yönünü de görünce “Acaba mı?” dedim.”Van Gölü etkisi mi?” dedim.
Bugün sadece sea effect değil lake effect de çalışmış demek ki hem de ağa babasından. Bu bölgenin böyle bir özelliği var zaten. Türkiye’nin kar rekoru da ilçe olarak kayıt altına alınmış mı bilmiyorum ama il olarak Bitlis’e ait; tamı tamına 298 cm ile(kaynak DMİ). O tarihte Tatvan’da ölçüm yapılsa kim bilir ne kadar çıkardı.
Aynen katılıyorum. Tatvan’da askerlik yapmış biri olarak 170 cm kar görmüştüm. 2004 kışında lake effect müthiş oranda etkili bir konumdaydı Tatvan’da rüzgara bağlı olarak.
“Lake-enhanced” olabilir tabii, ama yağış paterni lake-effect gibi durmuyor.
Tatvan’daki durumla ilgisi olmayabilir gerçi ama, Bitlis’in aşırı karlı oluşunun olası sebepleri şurada da tartışılmıştı.
25,9 kg olarak ölçülen toplam yağışın biriktiği 14.11.2011 – 08.00 ve 15.11.2011 – 08.00 saatleri arasındaki GFS çıktıları..
Yağış güneyden geliyor ancak Van Gölü üzerinde yağış miktarı artıyor.. Model orayı göl olarak görüyor mu bilemiyorum ancak kısaca bir analiz yaparsak;
Gölün yer seviyesinden yüksekliği 1650 metre civarı, yani yaklaşık 850 hPa seviyesinde. Burada 850 hPa seviyesindeki sıcaklık hiç bir bilgi vermiyor bize, zira yağış sırasında 850 hPa sıcaklığı 0C-2C arasında, ancak yer seviyesine baktığımızda sıcaklık -2C – 0C arasında.
700 hPa seviyesi ise yaklaşık 3500 metre civarında bir yüksekliğe tekabül ediyor, yani deniz seviyesinde kontrol ettiğimiz 850 hPa sıcaklığını burada 700 hPa ile kontrol etmeyi deneyebiliriz. 700 hPa sıcaklığı -5C/-6C civarında görülüyor. Göl sıcaklığını da yaklaşık 10C alsak (kaynak) GEK mekanizması sıcaklık bakımından iş yapar görünüyor.
Rüzgara bakarsak, 850 hPa seviyesinde (yer seviyesi ile aynı) rüzgarın konumu ideal. Ancak 700 hPa seviyesinde rüzgar güneyden esiyor, yağışın hareket yönü ile benzer..
Yani mantık olarak yağış bantlarının kuzeydoğu-güneybatı yönünden ziyade, güney-kuzey yönünde hareket etmiş olabileceği tahmin edilebilir.
Yukarıda belirttiklerim sadece düz mantık yoluyla yapılan yaklaşımlardır, Bitlis’in Adilcevaz ve Ahlat ilçelerinden gelen yağış verileri olmadığından tam bir kıyaslama yapmak mümkün değil. Van Gölü Effect’i doğru tespit edebilmek için bence bilimsel araştırma şart. Yer seviyesinden 1650 metre yükseklik benim tüm ezberimi bozuyor açıkçası 🙂
Sonuç olarak Havadelisi’ne katılıyorum, yağış bence de salt lake effectten ziyade lake-enhanced gibi duruyor.
Çok bariz bir wind-shear var 850 – 700 arasında… Lake effect değil bence bu. Bir de skew-t’ye bakalım diyeceğim ama sonda (sounding) en yakın Tebriz için var. White Fox gelince yardımcı olur.
Aslında, en az 30 km bir su yüzeyinin üstünden rüzgârın yalayıp geçmesi yeterli,
Tatvan batısındaki yükseltinin de etkisi ile göle bakan doğu tarafta sürtünmeye (friction) de uygun ama, balon sonucu ve uydu/radar görüntüsü olmadan göl etkisi demek de doğru olmaz. Haritada rüzgar gölden esmiş gibi duruyor ama göl sıcaklığını da bilmiyoruz. Şüpheli bir durum… Saf göl etkisi ile oluşan yağışlara lake effect denebilir, Bitlis çevresindeki yağış eğer Doğu Akdeniz’deki alçak basıncın da etkisiyle oluştuysa (ben takip etmedim), garanti açısından lake-enhanced demek daha doğru olur.
Lake Effect ve Sea Effect yağışlarında yer seviyesi rüzgarı mı baz alınıyor yoksa üst seviyelerdeki rüzgar mı?
Lake-effect ile lake-enhanced’in farklı şeyler olduğunu bilmiyordum. Bu konuda havadansudan’ın farklı bir hipotezi varmış zaten (Mutlaka okunmalı) Santiago’nun eklemeleri, o bölgedeki Bingöl gibi gölden uzak yerlerin yağış ortalamalarına baktığımızda mevzunun gölle ilgili olmayabileceği gibi bir şüpheye hak vermemek mümkün değil. Esas etki dağlardan kaynaklı ise Tatvan’ın Bitlis’ten daha fazla yağış alıyor olabileceğiyle ilgili tezim devre dışı kalır zaten. Keşke elimizde Tatvan’la birlikte(o güne ait Bitlis merkez verisi de yok maalesef, varsa veya temin edebiliyorsak paylaşalım lütfen), Adilcevaz, Kavuştuk gibi yerlere ait yağış verileri olsaydı. O zaman çözerdik bu meseleyi kabaca da olsa.
Normalde deniz seviyesinde bir merkez için, 850-1000 mb için ayrı 700-1000 mb için ayrı bir rüzgar değerlendirmesi var. Fakat, Van gölülün rakımı 1650 metre civarında ve ben yüksek bölgelerdeki göl etkisi yağışları konusunda bir inceleme yazısı da bulamadım internette…
Ama şöyle düşünüyorum, bu kriterlere uyarlama hipotezi kuralım , Tatvan’ın koordinatlarını girerek GFS, skew-t çıktısı oluşturulursa, 850-1000 mb arasındaki rüzgar açısal değişimi, böyle bir coğrafya için baz alınması sağlıklı sonuç veremeceği için, yerden 1.5 km yüksekliğe kadar rüzgarın açısının 30 dereceden fazla değişmemesini, yerden 3 km yukarıya kadar da, 60 dereceden fazla değişmemesini dikkate alarak, deniz seviyesine yaptığımız kriterin uyarlamasını yapabiliriz. (Bu benim bu yorumu yazarken uydurduğum bir şey, ortaya , tartışmaya açık… 🙂 Artık, meteoroloji mühendisi ünvanınına sahip olanlar, böyle bir uyarlamanın yapılıp yapılamayacağını araştırsın… )
Bu uyarlamayı denemek için http://rucsoundings.noaa.gov/ adresinden o güne ait Tatvan’a ait interaktif GFS Skew-t çıktısı oluşturdum ve yukarda bahsettiğim uyarlama formülümü diyagrama döktüm. (Bu balon sonucu değil, model verisi)
Gördüğüm ilk şey, yer ile yukarı arasındaki rüzgar açısının büyük değişimi oldu ve zaten böyle bir görünüm yoğun kar yağışına uygun….bakın kırmızı çizgi mavinin üstüne geçmiş…
Daha sonra bunu yakınlaştırıp inceledim.
Normalde, yer ile yaklaşık 1.5 kilometre yukarı arasında rüzgar açısal değişiminin küçük olması gerekiyordu (850-1000 Kriteri) Tatvan’ın bulunduğu yükseklikten 1455 metre yukarısında rüzgarın yönünün, yan taraftaki rüzgar skalasına göre nerdeyse 180 derece döndüğü açıkca fark ediliyor. Bu bir lake effect değil, lake-enhanced….(Tabi benim uyarlama yöntemime göre) Hatta, bulutlar güney batıdan gelmiş.
Wind-shear varsa (rüzgar açı farkı) neden lake-enhanced olsun ki? Lake enhanced sonuçta, göl ya da deniz etkisinin de bulunduğu durumlar için kullanılıyor. Bence bu durumda lake effect yok, dolayısıyla lake enhanced bir durum da söz konusu değil.Aşağıdaki şemandan sonra ikna oldum, yani tam göl mekanizması olmasa da gölden bir nem beslemesi söz konusu olabilir.Bu arada, ABD’deki Great Salt Lake, Van Gölü’ne benzer özellikler gösteriyor olabilir (1200 küsür metre yüksekliği var). İnternette birçok makale var. Google Scholar’dan bakabilirsin. Seni memleketin en meteorolog hukukçusu yapacağım 🙂 Makalelerden biri burada.
Linkini paylaştığım makalede de 800-600 mb arası rüzgar açı farkının 60 derece ya da daha az olması gerektiği, ayrıca tüm olaylarda göl – 700 mb sıcaklık farkının 16 dereceyi aştığı söyleniyor…
Bir önceki yorumumda uyarlama denemesi yaptığım skew-t verilerine kullanarak, LCL seviyesinin 1833 metre civarında olduğunu tespit ettim. Tatvan’ın batısındaki dağlar ve skew-t diyagramındaki rüzgar durumuna göre de böyle bir şey oluşturdum…Tartışmaya açık…
Bu son şemayla turnayı gözünden vurdun bence White Fox.. Havadelisi ne diyecek bakalım..
Çok güzel bir tespit. Skew-t diyagramı analizin, yağışın GEK (Göl Etkisiyle Kar) olmadığını gösteriyor. 14 Kasım günü gündüz saatlerine ait uydu görüntülerinde ise gölün güneybatısında bir şeylerin olduğu açık ama ne olduğu konusunda hiç bir fikir vermiyor.
Yalnız şu görüntüde göl üzerinde bir bulut bandı var gibi.
Orijinali de burda.
Bence bütün bu analizi, bir de Anadolu’nun ortasından Kafkaslar’a doğru uzanan bir YB var olduğunda yapmalıyız. Çünkü o zaman hem wind-shear az olur hem de tam kuzeydoğu yönlü rüzgarlar karasal bölgeden Van Gölü üzerine kuru hava getirecektir. Gerçi yine Hazar Denizi var ama… Yağış o zaman daha bir lake effect olabilir. Ne dersiniz?
Aşağıdaki değerlendirmeyi es geçmiş olmuyor muyuz bu durumda her ne kadar Bitlis baz alınmış olsa da:
havadansudan says:
Ocak 2, 2011, 00:57
bana göre bunun sebebi van gölü değil. çünkü van gölü zaten 1600 metre civarlarında bir göl, bitlis ise 1545 metre yükseklikte kurulu. kuzeyindeki dağların doğu-batı doğrultusu sebebiyle yerel bir hadise karakterinde olan “lake effect” karın duldasında kalacağını düşünüyorum. fakat güneyinde uzanan dağlar ve vadiler kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda olduğu için, suriye kıyılarında karaya çıkan yağışlar güneybatı rüzgarıyla 300-600 metre yükseklikte hiçbir engelle karşılaşmadan birkaç yüz kilometre yol kat ettikten sonra toroslar tarafından yükselmeye zorlanıyor ve 1545 metrede, bir vadi tabanında olan bitlis’e yükselme esnasında kazandığı bütün nemini boşaltıyor.
Neden es geçelim hocam 🙂 Ben de havadansudan’la aynı düşünüyorum. Hatta onun yorumunun altında benim de destekleyici bir yorumum var.
Orada var, gördüm zaten ama burada olayı göl etkisine bağlıyoruz biraz. Etken nedir bu durumda?
Tam da bağlamıyoruz aslında, sadece gölden belki ekstra nem katkısı vardır dedi White Fox, ben de katıldım. Sadece Tatvan’da adam gibi yağışın olması göl etkisi olasılığını güçlendirse de radar ve balon sonuçları olmadan kesin bir şey söylemek zor.
Bu değerlendirme, şurada örneklenen, mercek bulut olayına benzemiyor mu ?
Konya’da dün akşam çok bekledim karı, ama havada uçuşan hafif taneler dışında bir şey gözükmedi. Sabah uyandığımızda beyaz bir örtü ile karşılaşacağımızı tahmin ediyordum. Öyle de oldu. 2 cm kar vardı. Sokaklarda birikmemişti ancak kaldırımlarda birikmişti. Bugün gün boyu kar hafif-orta şiddette etkili oldu. Sabah güzel görüntüler oluşturdu kar. Mutluyuz 😉 Umarım mevsimin ilk karını göremeyenler bir an önce kavuşurlar hasretlerine. Çok güzel bir şey.
Şanslısınız :D,İstanbul’da ilk kar kim bilir ne zaman düşer . 😦 Sıcaklık hala 7 derecenin altına düşmüyor. 😦
Ankara’da öğle saatlerinde 15 dk falan hafif kar yağdı. Yerler çok az ıslandı ama tutmadı. 😦
İlginç.. Sabah modelleri yalnızca ama yalnızca Ankara üzerinde nokta gibi oluşan bir yağış gösteriyor bu akşamdan yarın sabaha.. 🙂
Bu sabah çok az atıştırdı gitti. 🙂
Birkaç saat önce Bilkent Ankuva’daydım. Üniversitede kar cılız şekilde yağarken orda kesilir gibi azaldı. Yarım saat sonra tekrar dolmuşa binip yukarıya çıktım. Kampüs içinde yine cılız kar yağışı aynı şekilde devam ediyordu. Bugünkü yağış düşük nemden dolayı, rakımın daha düşük olduğu yerlerde kendini pek belli edemedi, buhar oluyor muhtemelen. Sonra, bu gözlemimden emin olmak için, bizzat Sıhhiye’den gelen dolmuş şoförleri ile konuştum. Onların ifadelerine göre merkezde hiç kar yokmuş, benim burda gördüklerini söylediler!
Bunu destekleyen başka durum ise, 891 metredeki Ankara Bölge İstasyonu’nda şu ana kadar hava çok bulutlu olarak rapor edildi sürekli. Saat 13:00’te sıcaklık, 4.3 derece rapor edilmişti. Saatlik olarak ölçümler sitede yayımlandığı için merkezde kaç derece olduğunu ancak yarın anlarız. 4.3’ten daha fazla olma ihtimali yüksek.
DMİ günlük raporuna göre 18:00-24:00 arası Ankara’yı da içine alan kar yağışı görünüyor .
Ama bugün senin tahminin haklı çıktı . Öğleyin 5-6 dk. hafif atıştırdı, o kadar 🙂
Üssü sağlam yere kurmuşsun:)
İstanbul Dudullu’da 4 saattir orta şiddette yer yer şiddetli aralıksız yağan bir yağmur var. Bildiğiniz sea effect yağış. Dün pek etkili olmamıştı ancak bugün itibariyle şartlar daha uygun. GFS ve Skiron haftasonuna kadar bu yağışın süreceği konusunda hemfikir. Radar görüntümüzü de ekleyelim.
Çok iyi yakaladı burayı ve bantlar sürekli Anadolu yakasında olgunlaşıyor. Sabah yağmurun sesiyle uyandım.
Ankara’da ilk kar yağışı başladı. Hafif ama güzel 🙂
Skew-t grafikleri nasıl okuyorsunuz ? Bir kaç ipucu verir misiniz ? Kırmızı ve lacivert çizgiler hangi parametreye (aksa) göre okunuyor vb.
Teşekkürler ..
http://skewtmaster.com/2011/04/08/9/
http://skewtmaster.com/2011/11/08/skew-t-diyagraminda-yagislarin-yorumlanmasindaki-temel-kriterler/
Saat 11:00’de TRT Çankaya Köşkü’ne canlı bağlantı yaptı. Konuk cumhurbaşkanı için tören vardı. Kar serpiştiriyordu
An itibariyle Niğde’de de kar yağışı başladı. 🙂 Hava yeterince soğuk olduğu için düşen kar taneleri eriyemiyor. Arabaların üzerinde ince bir örtü oluşmaya başladı:)
Birikme olursa yeterli derecede, fotoğraf isteriz 🙂
Gece çok az miktarda tutan kar sabah uyandığımda coktan erimişti 😀 O yüzden fotoğraf çekemedim. Ancak şu anda çok güzel bir kar yağışı var . Lapa lapa yağıyor. Eğer sabah erimezse fotoğrafları koyarım 😀
Yağışa bir gün kala, ben de son model değerlendirmemi yapayım 🙂
GFS Modeli
Ankara’da 15 Kasım 2011′de etkili bir yağış söz konusu değil, yarın gün içinde yağış görülürse alçak semtlerde önceden yaptığım tahminlerde de söylediğim yağmur ihtimali de var. Sıcaklık başkentin alçak semtlerinde 5 dereceye, Bilkent ve Oran gibi yüksek semtlerde 3 dereceye yakın olacak gibi. Akşam saatlerinden itibaren yağış olursa, alçaklarda da yağış kara dönebilir, fakat örtü oluşturacak şartlar daha önce de dediğim gibi yok. Son skew-t çıktısına göre de bu sistemden 5-6 cm kar beklemek, bence fantezidir. Çünkü, yukarı seviyelerde hydrolapse durum hiç iç açıcı değil. Termodinamik konveksiyon zaten söz konusu değil, dinamik konveksiyon için de yeterli şartlar yok. Hydrolapse durumu konveksiyon olmayan bir bölgede, yukardaki bulut yoğunluğunu kötü yönde etkileyecektir. Yer seviyesine doğru nemin azalması, radarda görünmesine karşın yağışın bir bölümünün yere ulaşmadan buharlaşmasına (virga oluşumuna) da sebep olabilir. Yani, radardaki mavi kütleler yağış yapmayabilir yerde… Şu halde, bazı semtlerde yağış çok az yoğunlukta olup sadece çiseleyip geçebilir de…
Yukarıdaki bu değerlendirmem, GFS modeline göreydi, şimdi de WRF-ARW modelindeki durumu değerlendirelim;
WRF-ARF modeli GFS’den farklı bir senaryoya sahip. Alçak seviyede bulut yoğunluğu var, fakat çok sığ görünüyor. Bu durumda (yüksek sis ya da stratokümülüs yoğunluğu da olabilir bu) hava çoğunlukla kapalı. Yağış bakımından bu modele göre çisentiden fazlası olamaz. GFS’de de olduğu gibi bu modele göre de sıcaklık 891 metrede (Ankara Bölge İstasyonu’nun rakımı) 5-6 derece civarlarında.Tabii, söylediğim sıcaklık değerleri yağış yokken ölçülebilecek değerler. Kuru termometre sıcaklığı yani….
Bir tek, COAMPS modeli yağışı fazla vermiş. Fakat o modele göre de thickness değerleri yüksek semtlerde bile kardan ziyade yağmur için uygun. Hem de model en sıcak senaryoda…
Skew-t yorumlamam böyle, durum hiç de parlak değil…bakalım görelim, yarın ne olacak… 🙂
Ankara’da olamadığım için maalesef bu heyecanı yaşayamayacağım. Sonrasını bilmem ama sabahın ilk saatlerinde kar görürsünüz Ankara’da diye düşünüyorum ben.
An itibariyle (saat 11:00), Bilkent’te cılız bir kar yağışı var, sıcaklık Beytepe İstasyonu’na göre 1.3 derece. DMİ, Ankara Bölge İstasyonu çok bulutlu 4 derece rapor etmiş. Radarda güneydoğu-güney yönünden kütleler geliyor, ama zayıf yağışlar…Beklediğim gibi.
Evet Ankara’ya kar düştü ama hafif… Termometre en fazla 4 dereceyi gördü… Şu an 3.5 derece. Yağmur yağmadı 🙂