Aşağıda güneşten gelen ve dünyadan geri uzaya yollanan enerjinin hangi yolları izlediği gösteriliyor. Atmosferdeki havanın ve yeryüzündeki suların ısınması çoğunlukla, yere kadar ulaşan ve oradan geri yansıyan güneş ışınlarının marifetiyle oluyor. Bu yüzden alçak yerlerdeki sular ve hava -genelde- yükseklerden sıcaktır.
Güneş ışınlarının nerede ne kadar emildiğini, nereden ne kadar yansıdığını; ve dünyanın ışınım yoluyla soğuyarak ısıl dengesini nasıl koruduğunu gösteren şema.
Peki ne kadar sıcaktır? Örneğin, yazın sonundaki günlerden birinde İstanbul’da deniz suyu sıcaklığı 24 derece, denizden yaklaşık 1500 metre yüksekteki havanın sıcaklığı da 15 derece olsun. Aşağısı ile yukarısı arasındaki 24 – 15 = 9 derecelik bu fark makul bir farktır, atmosfer düşey (dikey) yönde dengeli/duraylıdır, havada yukarı doğru hareketler ya hiç olmayacak ya çok az olacaktır, gökyüzü de buna bağlı olarak az bulutlu veya açık olacaktır.
Aynı 24 derecelik denizin üzerinden, yine 1500 metrede bu sefer 15 derecelik değil, 8 derecelik bir hava kütlesinin geçtiğini düşünün. Sıcaklık farkı bu sefer 24 – 8 = 16 derece olur. Bu fark makul bir fark değildir, atmosferdeki düşey sıcaklık dengesini bozar. Bozulan dengeyi yeniden kurmak için alt seviyelerdeki ılık hava yukarılara doğru harekete geçer…
Ve olan olur. Ilık havanın içindeki su buharı (nem), yukarıda soğur ve tekrar buluta/yağışa dönüşmek durumunda kalır. Havanın içinde ne kadar su buharı varsa ve yukarısı ile aşağısı arasındaki sıcaklık farkı ne kadar büyükse oluşacak bulutun/yağışın yoğunluğu da o kadar fazla olur.
Bu geceden itibaren, yavaş yavaş, 24-26 derecelik Karadeniz sularının üzerinde 1500 metredeki (850 hPa basınç seviyesindeki) havanın sıcaklığı 7-8 dereceye doğru inecek.
Bu demek oluyor ki atmosferde ciddi bir düşey duraysızlık oluşacak. Bu duraysızlığın ortadan kalkması için kocaman yağmur bulutlarının oluşması ve aşağıdaki fazla ısıyı yukarı taşımaları gerekiyor.
Sistem bir karayelli olduğundan (bkz: 1, 2, 3); yağmur bulutları -yukarıda da gördüğünüz gibi- büyük çoğunlukla doğuya doğru sürüklenecek. İstanbul’da ciddi bir yağmur beklememeliyiz, yağarsa Çarşamba sabahı şehrin kuzeyine ve Anadolu Yakası’na şöyle bir yağıp geçer.
Eylül’ün ilk haftasının sonuna kadar gerçekleşecek hava olaylarını bu başlık altında tartışalım. Bağımsız yorumlarınızı buraya tıklayarak, cevaplarınızı, cevap vermek istediğiniz kişinin yorumunun altındaki “Cevapla” düğmesine basarak yazabilirsiniz. Diğer konuları lütfen Atış Serbest‘e yazalım. Teşekkürler.
Hava Delisinin Not Defteri 
Bu DEY animasyonları da bulunsun burada, sabah Marmara’da da yaptı.
8 Eylül radar animasyonu
Kime ne faydası oldu bu hayırsızın? Zalimsin deniz etkisi! Zaaliiiiim!
Aslında durum göründüğünden daha kötü, çünkü dün Doğu Marmara ve Batı Karadeniz’de deniz etkisi hiç olmadı bile!
Radardaki genel kütlelerin tamamı merkezi Ukrayna-Batı Rusya’da bulanan bir siklonun enkazlaşmış oklüzyon uzantılarıydı. Hem gündüz sıcak oklüzyon olarak etki gösterdiğinden radarda bir daha arkası da gelmedi, zira gündüz 9 olan 850 mb sıcaklığı akşam 10-11’e çıktı. Gece Romanya’dan inen başka bir oklüzyon hattı (bu seferki soğuk olanı) da tekrar 9’a çekti ama son 24 saatte hiç deniz etkisi olmadı İstanbul’da, sabaha karşı Çatalca’da görülen yerel yağışlar da dahil hepsi enkaz oklüzyonun yağışlarıydı.
23 civarında deniz suyu sıcaklığı olan Soçi’nin kuzeyi sabahtan beri düzenli deniz etkisi sağanakları almaya devam ediyor. Bizimse İkitelli’ye kütle vuracak diye ömrümüz çürüdü!
Kütle mütle kalmadı, radar tertemiz ya ! 😦
Havayı Koklayan Adam yağışın miktarı ve ihtimali azaldı dediğinde anlamıştım zaten güzel bir yağışın bizi beklediğini, aynı şeyi 1-2 sene önceki DEK yağışlarında da yapmıştı, sabahki atıştırmadan başka kar yok demişti öğleden sonra bütün İstanbul’u DEK bantları vurmuştu
Yaşlandı artık koku alamıyor o.
Beykoz’un kuzeyindeki yağışın Avrupa Yakası’ndan görünümü.
Az sağa çekse de Beşiktaş’a uğrasa bari.
Pazar – Pazartesi beklenen yağışlara, son güncellemeleri ile sınırlı alan modelleri üzerinden bir bakalım..
ODTÜ WRF
İl geneli etkilenecek diyor, ağırlıklı yağışı Çatalca’nın kuzeyine vermiş..
SKIRON
Sıfır yağış vermiş..
MGM WRF (GFS verileri ile)
Bu model de il geneli etkilenecek diyor, Çatalca’nın kuzeyi bu modele göre de daha fazla yağış alacak.
NAE
İl geneli yağışlı, Kırklareli kıyıları ve Boğaz Çevresi daha şanslı..
Yunan WRF
İl geneli yağışlı, Pazar günü Boğaz Çevresi, Pazartesi günü Çatalca’nın kuzeyi daha şanslı..
Bu sabah modelleri iyice kontrol ettim, izlenimime göre Pazar günkü yağış ile Pazartesi günkü yağışın karakteri biraz farklı olacak gibi. Pazar günü kütleler Karadeniz’den daha geniş alana yayılmış biçimde ve daha dağınık gelecek; Pazartesi günü ise daha organize, daha etkili fakat sınırlı bölgede etkili olabilecek bantlar gelecek kuzeyden.
Aylar sonra ilk defa bu gece sıcaklıklar 5 derecenin altına düştü. İstasyonların yaklaşık yüzde 40’ında sıcaklık 10 derecenin altına inmiş.
Bu gece daha düşük sıcaklıklar Doğu’da ölçülecek gibi, dünün en düşüğü 3 derece olmuş .Şu saat itibariyle 3-4 derece dolaylarında pek çok istasyon var, gün doğumuyla güneşin sıcak etkisini göstermesine de 4 buçuk saat
Ben paylaşacaktım, önce davranmışsınız 🙂
İstanbul’un sahil şeridinde sıcaklığın ilk kez 10 derecenin altına düştüğü ortalama tarih Ekim sonu Kasım başıdır diye tahmin ediyorum. Ömerli öyle garip bir yer ki, daha 1 hafta önce Ağustos olmasına rağmen şimdiden 8 dereceyi görebiliyor.
Bu da bugünün
Sıfırın altını gördük, hayırlı olsun 🙂
Son 1 saatte 20-25 mm yağış aldık.
Ana sistemden daha kuvvetliydi.
http://www.haber53.com/81150_cayeli-nde-hortum-panigi.html
http://medya.haber53.com/24_6782_rize-de-yilin-ilk-kari-yagdi.html
Çayeli’nde 30 dakika önce oluşan hortum..Yağış fazla olmadı ama görsel olarak doyuma ulaştık diyebilirim..
İstanbul da en sonunda doğru dürüst bir yağışa kavuşacak galiba..
Pazar sabah saatlerinden Salı öğlene kadar yağış ihtimali var..
Hopa birinciliği kaptırmamış yine 🙂 Sokak lambalarının ışığında rüzgarla beraber seyirlik bir yağıştı..
Bu sistem fos çıktı. Bu kadar gürültü 30 kg için miydi yani…
Sel olunca da vay efendim kimse uyarmadı. Gürültü iyidir iyi.
Deniz etkisi çıldırdı gece gece, gelse bari benzini bitmeden 🙂
Şimşeği bile var:
Trabzon’un Rize’ye göre yağış bakımından geride kalmasının nedeni bu tip sistemlerde deniz etkisinden Rize kadar faydalanamaması yoksa bence iki merkezinde ham siklonik yağışlardan etkilenmeleri bakımından birbirlerinden üstünlüğü yok.
Ne demek istediğimi daha iyi anlatmak için görsel hazırladım.
Önce cephe analizi yaptım.
Şu anda bölgede bulunan cephe “soğuk oklüzyon” cephesidir. Oklüzyon olduğuna eminim çünkü birden fazla modele baktım, sistem dikey yığımlı (vertically stacked) durumda gözüküyor.
Soğuk oklüzyon cephelerinde durumlar biraz karmaşık.
Aşağıdaki yaptığım resimde X noktasını yeryüzünde olduğunu farzedin. X noktası sadece oklüzyon cephesinin altında kalmıyor dikey profilde aslında yukarı seviyede sıcak cephenin de etkisinde kalıyor. An itibariyle Trabzon ve Rize X noktası gibiler…
ve pratikte bunun en önemli sonucu cephe hattı dikeyde asında çift dikişli olunca soğuk cephe gibi belli bir çizgi olarak yağış hattı oluşturmuyor. Yukarıdaki sıcak cephe ortalığı karıştırıyor ve aşağıdaki radar görüntüsünde gördüğünüz üzere geniş bir alanda sıcak cephenin kendi izentropik yükselmesine bağlı olarak ve dağların üst seviye rüzgarlarına etkisiyle birden fazla güneybatıdan gelen oklüzyon sistemine bağlı kütle kuzeydoğuya tırmanıyor.
Radar görüntüsünü kasıtlı olarak hızlı yaptım çünkü ne olduğu anlaşılsın istedim.
Bu hızlı görüntüde ayrıca alt seviyede daha çok batı-doğu yönlü deniz etkisi yağışlarını da rahatlıkla ayırt edebilirsiniz, hatta cephe sisteminin altından da ilerliyor. Trabzon’u devamlı olarak es geçiyorlar ve Rize’de landfalling yapıyorlar, yamaçlarda yoğunlaşıyorlar, hayalet deniz etkisi dediğimiz şeyler de var.
Bu da bence Trabzon Rize farkını açıklıyor, dağların siklon hapsetme teorisini bir kenara bırakırsak…
DİPNOT: Animasyon ilk açıldığında yavaş çalışabilir, 67 görüntüden oluşuyor, biraz kendine gelmesini beklemelisiniz.
Rize ilçelerinde yağış durumu…
“Trabzon boşluğu” yine orada…
Açıklama: https://havadelisi.com/2010/08/26/rize-bir-gecede-168-mm/comment-page-1/#comment-1272
O boşluk ya dolacak, ya dolacak 🙂
Çünkü o bölgedeki yağışlar şu sıralar cephenin önünde oluyor, cephe hattı ise duvar gibi Tokat çevresinden kendini belli ederek doğuya kayıyor. Duvarın batısı saf deniz etkisi yağışları, doğusu deniz etkisi ile kuvvetlenen siklonik yağışlar
Yazık be. Trajik 😦
Oluşum mekanizmasından bağımsız olarak o bölgede yağışın zayıflaması gerekir (eğer batılı-kuzeybatılı bir akış varsa alt atmosferde), klimatolojik olarak yani…
Rize’nin yıllık yağışı 2250, Trabzon’un 820 mm…
İlla ki kısmen ve zaman zaman dolacaktır, bakalım nasıl olacak.
Boşluğun yerini geçiçi olarak cephe doldurdu ama cephenin geçişiyle beraber rüzgârın alt seviyede batılı bileşenlerinin arttığını görüyoruz. Yani klimatolojik olarak bu saatten sonra çoğunlukla kıyıya paralel geçecek yağış bulutları, fakat Rize çevresinde karanın kuzeybatıda kıvrım yapması ile halihazırda var olan yamaç yağışları sabaha kadar devam eder bence. Ayrıca birazdan Rize’ye de bu cephe gelmesi ile yamaç yağışları ile beraber yağmur da içeri kalan köy ve ilçelerde etkisini arttıracaktır.
Aslında alt seviyedeki batı bileşeninin artması bile topoğrafyadan kaynaklanıyor olabilir, kuzeyden güneye akış dağlar tarafından engellendiğinden akış batıdan-doğuya olmaya zorlanıyor olabilir… Yani aslında orografik yağış denince sadece yamaçtaki yükselmeyi anlamamak lazım, dağların engellemesiyle/zorlamasıyla siklonlar Doğu Karadeniz çanağında hapsoluyor, rüzgar yönleri değişiyor vb…
Bu sistem Ankara’da gündüz en yüksek sıcaklığın en düşük olduğu durum rekorunu getirebilir.
An itibariyle Bilkent 11.4, Keçiören 14.1 derece
Zonguldak-Kozluda hortum
http://www.pusulatv.net/videolar.php?hayns=2&yazilim=vgaleri&osmanli=vdetay&alaka=475&titlem=475
http://www.haberler.com/sile-de-hortum-korkuttu-5017346-haberi/
Şu tarzda bir hortum gibi görünüyor: http://www.theweatherprediction.com/weatherpapers/042/
Sistem bu sıyıran haliyle bile Anadolu Yakasında böyle vakıaların olmasına neden oldu, başka bir 9 Eylül 2009 faciası ucuz atlatıldı. Zonguldak’tan da hortum haberleri geliyor.
http://www.haberler.com/zonguldak/gundemi/zonguldak-ta-saganak-ve-hortum-9.htm
Bence İnebolu 7.sıraya yükselir son kertede, yaklaşık 10 saattir zaman zaman şiddetini arttırarak yağıyor. Peki bu liste ne zaman güncelleniyor? Sabah 6’dan sonrasını yarın mı görürüz ya da MGM dışında toplam yağış miktarını daha kısa aralıklarla takip edebileceğimiz bir adres var mı?
Sevgili iklimancero, yer ve rakım bilgisi yazarsanız süper olur. WordPress panelinden Users->My Profile’dan (ya da Türkçe kullanıyorsanız bunun Türkçesi neredeyse oradan) kolaylıkla yapılıyor. Orada “Display name publicly as” var onu değiştirmeniz gerekiyor.
Buradan ayrıntılı tabloyu seçip Kastamonu’yu aratın, istasyonlar çıkacak. Oradan yağış değerlerinin üzerine gelince son 1 saat, 6 saat vb. değerleri görebilirsiniz.
Şu an Beşiktaş’ta açık havada kuvvetli bir sağanak geçişi yaşanıyor 🙂 Birdenbire bastırdı.
Sonradan gelen not: Başladığı gibi bitti 😀 2 dakika ya sürdü ya sürmedi.
31 Temmuz’dan beri ilk kez Muratlı’da yağmur atıştırıyor. Bir saat önce de atıştırdı, şimdi de atıştırıp dindi. Uzun zamandan sonra yağmur sesini analog bir kaynaktan duymak oldukça hoş oldu, ne kadar kısa sürse ve zayıf olsa da…
Şu da var ki Karadeniz kıyılarının alacağı yağışın tamamı sea effect olmayacak. Yamaç yağışı ile birlikte bölgesel olarak çok ciddi yağışlar olacağını düşünmekteyim.
Hatta Trabzon radarının pek bir işe yaramadığını söylemek istiyorum. Bütün yaz, yağışları gözlemledim radar sayesinde gelişini görebildiğim hücre olmadı.. Yağış direk üstümüzde oluştuğu için sadece yağış olan yerleri görmeye yarıyor.
Ancak tabi ki deniz etkisiyle oluşan yağışlar için büyük oranda yardımcı olacaktır.
Süper bir anlatım. Korkulan olmaz umarım.
Gelsin bakalım. Çarşamba gecesi hiç uyumayacağım. Olası sel olayına karşı evi boşaltmak gerekebilir. Daha önceden paylaştığım gibi evimiz dereye sıfır 🙂