Etiket arşivi: Tayfun

Tropikal Siklonların Rotası


“Ozan abi neden kasırga batıya doğru hareket ediyor? Hani normalde sistemler dünyanın dönüşü nedeniyle batıdan doğuya hareket eder ama burada tam tersi oluyor bunun bilimsel açıklaması nedir? Güney yarım kürede de sistemler tersine hareket ediyorlar, ama dünya bir bütün olarak sağa dönüyor neden güneyi ile kuzeyi farklı hareket ediyor?” (SpanK’ın sorusu)

Dünyanın dönüşünden dolayı hava sistemlerinin hepsi batıdan doğuya hareket ETMİYOR. Dünyanın dönüşünden dolayı “Coriolis Etkisi” diye saptırıcı bir kuvvet oluşuyor. Bu kuvvet rüzgarları esiş yönlerine göre kuzey yarımkürede sağa, güney yarımkürede sola saptırıyor (aşağıdaki şekilde var, bunun neden böyle olduğu teknik bir konu).

Ekvator boyunca yıl boyu bir alçak basınç alanı var [çünkü güneş en kuvvetli oraya vuruyor, ısınan hava genleşerek yükseliyor ve alçak basınç alanı oluşuyor]. 30 derece kuzey ve güney enlemlerde ise buna karşılık yüksek basınç alanı oluşuyor (subtropikal – tropikaltı yüksek). Biliyorsun rüzgarlar yüksek basınçtan alçak basınca doğru eser. Kuzey yarımkürede 30 derece enleminden Ekvator’a doğru esen kuzeyli rüzgarlar, Coriolis etkisinden dolayı esiş yönüne göre sağa doğru kıvrılarak [yukarıda var], kuzeydoğudan esen alize rüzgarlarını (NE trade winds) meydana getiriyorlar.

Yazının devamını göreyim->

Reklam

Sen Neymişsin Patricia


Hurricane Patricia weather graphicBugün iyice zıvanadan çıkarak dünya üzerinde kaydedilen en şiddetli tropikal fırtına (tayfun, kasırga) olma ünvanını ele geçiren Patricia, kısa süre içinde Meksika’nın Büyük Okyanus sahillerinden karaya çıkacak. Patricia’nın sürekli olarak esen en yüksek rüzgar hızının (“maximum sustained winds”) saatte tam 325 km’ye çıktığı belirtiliyor… (Karşılaştırma için, saatte 60-70 km ile esen lodosun Marmara Denizi’nde ulaşımı durdurduğunu hatırlayabilirsiniz). Patricia’nın yol açtığı anlık rüzgar hamlelerinin (“wind gust”) ise, sıkı durun, saatte 410 km civarında olduğu belirtiliyor… Bu kadar korkunç rüzgar hızları, sadece, çok daha dar alanları etkileyen ve temas ettiği her türlü yapıyı yerle bir eden F4 veya F5 hortumlarda (“tornado”) meydana gelebiliyor… Patricia’nın da, karaya çıktığı yere yakın yerleşimleri dümdüz edeceği söyleniyor.

Patricia Tayfunu’nun bu hale gelmesinde Büyük Okyanus’taki aşırı yüksek deniz suyu sıcaklıklarının (El Nino) da payı var. Yüksek deniz suyu sıcaklıkları tropikal fırtınaların bir nevi yakıtıdır, atmosfere karışan ısı enerjisi tayfun tarafından hareket enerjisine (rüzgara) çevriliyor. Patricia’nın merkez basıncı 879 mb’a kadar düştü (Türkiye’yi etkileyen en babayiğit siklonların merkez basıncı 980 mb’a nadiren düşüyor).

Patricia ile ilgili ayrıntılı bilgi: http://www.wunderground.com/hurricane/eastern-pacific/2015/Hurricane-Patricia?text=public

Haiyan Tayfunu


Tarihin en büyük fırtınalarından, bazı bakımlardan da en büyüğü olan bu canavar, Filipinler’i mahvetti. Çoğunlukla çeviri bilgi aktararak, biraz da kendi yorumlarımı katarak sizi kısaca bilgilendireyim.

Haiyan_2013-11-07_0420ZÖncelikle: Bu bir tropikal fırtına. Kışın bizi etkileyen ve batıdan yağmur getiren alçak basınç sistemlerini (‘siklon’ları) düşünün. Bu alçakların, tropikal denizler üzerinde oluşup o sıcak denizlerin ısı enerjisinden beslenenlerine ‘tropikal siklon’ deniyor. Bu bölgelerde denizdeki ısı enerjisi miktarı o kadar fazla ki, öteki meteorolojik koşullar da müsait olduğunda bu fırtınalar (alçak basınçlar/siklonlar) aşırı biçimde hacimlenip şiddetleniyorlar. ‘Haiyan’ da bunlardan birisiydi.

Yazının gerisini de göreyim->