Eklemeler (1 Temmuz 2020)

* Sandsli’de toplam 10 defa örtü yapan kar gördüm. En kalını 20 cm (Şubat sonu). En geç 12 Mayıs sabahı yağdı ve beyazlattı. 15 Mayıs sabaha karşı yine yağdı ama tutmadı. Buna karşılık, Aralık-Ocak ayları Orta ve Doğu Norveç’te rekor derecede karsız sonuçlandı. Ocak ayı sıcaklık rekorları kırıldı.

* 2020 Mayıs ayı Norveç’in dağlarında son 60 yılın en fazla kar örtüsü olan mayıs olarak kayıtlara geçti.

* Haziran ayı Bergen’de gelmiş geçmiş en ılık haziran oldu. Ortalama sıcaklık 17.5 derece olarak hesaplandı (normali 13.5 derece). Birkaç defa denize girdik. Haziran ayı içerisinde sıcaklığın 20 dereceyi geçtiği günlerin ortalama sayısı 6.5 iken, bu sene bu sayı 21 oldu.

—————

Hem kendim hatırlayayım hem sizler de mahrum kalmayın diye kafamdakileri çalakalem aktarayım.

• 7 aydır burada yaşıyorum. Ekstrem bir vaziyet olmadığı sürece hemen her zaman aksiyon var, hava çok sık değişiyor. Uzun süreli sıcak ve/veya güneşli hava sevenler uğramazlarsa iyi ederler. Bergen’in yağmuruyla meşhur olduğunu yazmaya gerek yok sanırım.
• 1 Mayıs’ta geldim. 3 Mayıs sabaha karşı kar yağdı, tuttu ve 1 cm olarak kayıtlara geçti. 60 derece kuzey enlemi şaka değil (kar ölçümü deniz seviyesinde).

• Geldiğimden beri 4 rekor gördüm [böyle bir tılsımımın olduğu doğrudur, İsviçre’deyken de Bern’in aralık ayı kar rekoruna denk gelmiştim]: 1) İlk kez, mayıs ayı ortalama sıcaklığı aynı yılın nisan ayı ortalamasından düşük gerçekleşti. Nisan ayı süper ılık ve yağışsız geçmiş; gelmeden birkaç gün önce buradaki arkadaşlar mesaj atıp “şanslısın abi” filan diyorlardı. 1 Mayıs’ta benim uçaktan inmemle olay değişti (şaka değil), biri örtü yapmak üzere birkaç gün kar yağışı görüldü, düpedüz kış yaşadık. 2) Eşyalarımızın Türkiye’den gelip buradaki evimize ulaştığı gün, yani 26 Temmuz 2019’da, sıcaklık 33.4 dereceye çıkarak tüm zamanların rekorunu kırdı. Eşyaları içeriye taşıyan Norveçli çocuklardan biri fenalık geçirdi. Ertesi günler de sıcaktı ama “bize koymaz yeaa” diye düşünüp sahillere oraya buraya yürüyüşler yaptık, başımıza güneş geçti, biz de bir fena olduk. Küresel ısınma da şaka değil. Deniz suyu sıcaklığı 20 dereceye çıktı, fiyortta yüzdük. 3) Deniz suyu sıcaklığının bu kadar artmasının sonucunu hemen aldık: Son 90 yılın en yağmurlu ağustosu oldu (399 mm). Benim hatun fazla şikayet etmedi, demek ki yağmurun çoğu gece yağmış. 4) Bütün siklonların güneyli rota izlemesiyle son 98 yılın en yağışsız kasım ayına denk geldik. Normali 300 mm civarında olan kasım ayı yağışı sadece 50 mm olarak gerçekleşti. Hava çoğu zaman güneşli ve soğuktu, göller filan dondu, pek güzeldi.

Gelelim kara… Bergen, karın ekimden mayısa kadar yağabildiği bir yer, gelin görün ki kar yağışı hiç öyle sık filan değil (en azından şehir merkezinde değil). Bu da vaziyeti çok daha heyecanlı yapıyor: Sizin takım sürekli atak oynuyor, çok fazla gol atamasa da her an gol olabilir gibi bir şey… Yine de, özellikle konumum itibarıyla durumdan memnunum. Aşağıda ayrıntıya giriyorum.

• 6 Kasım’da 15 dakika süren bir sulu kar yağışı oldu, tabii tutmadı.

• 7 Kasım sabahı benim ofisten manzara aşağıdaki gibiydi. Görünen dağın adı Ulriken, Bergen’i çevreleyen yakın tepelerin en yüksek noktası (650 metre).

• 11 Kasım akşamı, soğuk havanın üzerine güneyden yağış gelince 15 dakika boyunca çok güzel kar yağdı, belli belirsiz tuttu (sonra yağmura döndü).

• Atlas Okyanusu’ndan gelen batı rüzgarları yavaşladığı / durduğu zaman burası [Bergen, Norveç’in batı kıyısında] kışın (kasım da kış) kuruyor ve İç / Doğu Norveç’ten yayılan sağlam soğukların kapsama alanına giriyor. Soğuk tam süpürülmeden yağış ulaşırsa, yağış kısa süreli de olsa mutlaka kar olarak başlıyor (yukarıdaki gibi). Soğuk güneye ve batıya doğru çok yayıldıysa (negatif AO/NAO durumu) o zaman gelen siklon havayı pek ısıtamıyor ve ciddi kar yağışları oluyor (bu tabii sık olan bir şey değil, henüz görmedim, zaten sık olsa Bergenspor her sene şampiyon olur).
• 30 Kasım sabaha karşı İzlanda tarafından gelen soğuk kuzeybatı rüzgarlarının deniz etkisiyle oluşturduğu çok iyi iki sağanakla ilk kar örtümüze kavuştuk. Bu kuzeybatı rüzgarları her siklon geçişinden sonra ucundan kıyısından da olsa uğruyor, tabii sürüklediği soğuğun derecesi her seferinde değişiyor.

* Yukarıda gördüğünüz manzaralar bizim Sandsli Mahallesi’ndeki evimizden, burası Bergen’in güneyinde, havaalanı yolu üzerinde, binaların gayet az ve seyrek olduğu, ağaçlık bir yer. Rakımı 40 ile 60 metre arasında değişiyor. Merkeze nazaran denizden birazcık da içeride. Dolayısıyla sonuç böyle tatmin edici, 850 hPa’da -7, belki ucundan -8 derece ile örtü yapan DEK aldık. 50 metre rakım için harika bir şey. Bu fotoğrafları cumartesi sabahı çektim, sanıyordum ki merkezde de kar örtüsü vardır, ama pazartesi işe gidince öyle olmadığını gördüm.

* 30 Kasım akşamı DEK’ler kuvvetlendi:

* 1 Aralık Pazar günü rüzgar kuzeybatıdan batıya döndü, 850 hPa sıcaklığı -4 dereceye çıktı ve yağış da yağmura döndü. Eğer etrafta önceden birikmiş ciddi soğuk yoksa burada kışın yağışın yağmur mu kar mı olacağını belirleyen şey bu kadar basit olabilir: Rüzgar yönü batıdan kuzeye doğru gittikçe kar ihtimali artıyor (ama tabii yağış ihtimali azalıyor çünkü Bergen’in tam kuzeyinden tam güneyine tüm doğu tarafı kara). Pazar akşamı rüzgarın tekrar kuzeybatıya dönmesiyle kar sağanakları da tekrar başladı, önceki kar da pek erimemişti, pazartesi sabahı görüntüler gayet güzeldi:

 

Aşağıdakini de eşim aynı sabah çekmiş, bizim eve yürüyerek 10 dakika mesafedeki göl burası:

Bulut’u okula bıraktıktan sonra Bergen Merkez’deki (Florida Mahallesi, ironik bir isim) işyerime geldim. Bir de ne göreyim, neredeyse hiç kar yok!

Allah korumuş, Bulut’u yazdırdığımız uluslararası okul Sandsli’de olduğu için yırtmışım. Yoksa kesin merkezde oturur, maazallah Moda’daki halimden beter olurdum.

Son olarak, bugünkü karayelin getirdiği 10 dakikalık DEK sağanağının Sandsli Mahallesi’ni ne kadar güzel yaptığına bakın. Tahminlerde hiç yoktu bu.

O pazartesiden bu sabaha kadarki beş günü ise hiç sormayın. Kesintisiz batı rüzgarı, karanlık bir gökyüzü ve çok az ara veren yağmurlar… unutmaya çalışıyorum. Ve tam bunları yazarken buraya göre ılık havasıyla bir siklon batıdan yavaş yavaş yaklaşıyor yine, dışarıda soğuk kuvvetli değil, yağmur olur (edit: sulu kar olarak başladı, yağmura dönene kadar yatmayayım bari).

Demek ki neymiş, ya sağlam bir soğuk üstüne batıdan siklon gelecek, ya da İzlanda üzerinden soğuk bir karayel esecek, ne kadar soğuk eserse o kadar iyi. Hiç olmayabilir (olmayan kışlar var), ama her zaman olabilir de.

Moda’da bile bekledik, burada mı beklemeyeceğiz? Rast gele.