Yoksa?!

23 Yanıt

Havadelisi.com Uzun Vade Departman Müdürü Erdem Erdoğan’dan (Santiago), yürekleri ağza getiren bir analiz…
——

Aralık ayının ilk yarısını Atlantik’ten hücum eden İzlanda siklonlarıyla, bol yağışla ve batıda normallerin biraz altında diğer yerlerde normallerin biraz üzerinde sıcaklıklarla tamamlıyoruz. Geçtiğimiz günlerdeki yazımızda da belirttiğimiz üzere Aralık ayı son haftasına kadar bu şekilde hızlı sistem geçişleriyle geçecek gibi görünüyor.

Sonrasında ise çok yukarılardan gelen bir kararla bu gidişat değişecek gibi görünüyor. Aşağıda 14.12.2018 Cuma günü GFS 06Z çalıştırmasına ait 10 hPa basınç seviyesine (stratosfer) ait anomali haritasını görüyorsunuz. Bu harita modelin çıktısı yayınlanan en son saatini, yani 384. saati gösteriyor. Bu, sayısal modeller için çok uzun bir süre ve ciddi değişim ihtimali olmasına rağmen, 10 hPa verileri aşağı atmosfer verilerine göre çok daha istikrarlı ilerlediğinden analiz için kullanılmasında bir sakınca yoktur.

Son birkaç GFS çalıştırmasında yukarıdaki gibi kutupsal girdap (polar vortex) yerdeğişimi ve ani stratosfer ısınması dikkat çekiyor. Fakat buradaki en önemli kısım ısınmanın şiddeti ve yerleştiği bölge… Buradan yola çıkarak, Batı Rusya’nın kuzeyi ve İskandinavya civarlarında hangi ocak aylarında 10 hPa sıcaklıkları en yüksek seviyede gerçekleşmiş onu araştırdık. Aşağıdaki haritada incelediğimiz bölge görünmektedir.

1979-2017 yılları arasındaki verileri döktüğümüzde karşımıza aşağıdaki grafik çıktı. Bu grafikten de yukarıda seçili bölgedeki en yüksek 10 hPa sıcaklıklarından ilk 10 tanesini seçip analizimizde kullandık.

Bu seçilen 10 Ocak ayının anomali haritalarını da tek tek inceleyip en başta gördüğünüz GFS 06Z çalıştırmasına en çok benzeyenleri (1987, 1992, 2006, 2012) NOAA sitesinden harmanladık, sonuç aşağıda. Bir hayli benzerlik var. (Benzemiyor demeyin, yukarıdaki harita Avrupa tarafından bir alttaki harita ise Amerika tarafından bakıyor).

Yukarıda ortaya çıkan benzer yıllar gerçekten çarpıcı… Tüm hava delileri bu seneleri ezbere bilir. Aşağıda ise stratosfer hareketlerinde benzerliği yakaladığımız bu dört yılın Ocak ve Şubat aylarının 500 hPa jeopotansiyel yükseklik anomali haritalarını görebiliyoruz. Mevsimin genel gidişatına göre 1992 kışı aralarında biraz sıradışı kaldığından (Türkiye için kayıtlı tarihin en soğuk kışlarından biri) şimdilik onu bir kenara ayıralım.

Yukarıdaki haritada 1992 dışında kalan üç yılın ocak-şubat ayı var ve görünümler kabaca  birbirine epey yakın… 1987, 2006 ve 2012. Bu üç kışı aşağıda birleştirdiğimizde Avrupa’nın kuzey batısında baskın bir yüksek basınç, orta ve doğu Avrupa’da ise Rusya üzerinden gelen negatif anomalileri görebiliyoruz. Üç-dört kışın karışımından bu denli yüksek bir anomali ortaya çıkması nadirdir.

Seçilen üç seneye ait 850 hPa sıcaklık anomalisi de aşağıda, Avrupa Kıtası için efsane bir kış ortaya çıkıyor.

Bu sene Ilıkçı Reyiz’i ihraç ettiğimiz okyanus ötesiyle sağlama yaparsak, aşağıda bu üç kışa ait ocak aylarının Kuzey Amerika’daki 850 hPa sıcaklık anomali haritasını görüyorsunuz. Normallerin üzerinde bir Ocak ayı gerçekleşmiş görünüyor. Onun altında ise dün sabahki verilerle hazırlanan ECMWF 45 günlük model demetine ait 850 hPa sıcaklık anomali haritasını görüyorsunuz. Seçili tarih 15 Ocak 2019. Bizce bu iki harita da bir hayli benzer. Ilıkçı Reyiz Amerika’ya uğurlu gelmiş gibi görünüyor 😀

Son olarak da aşağıda, benzer üç senenin Ocak ve Şubat aylarına ait Türkiye 850 hPa sıcaklık anomali haritasını görüyorsunuz. Türkiye’nin batısında normallerin altında, doğusunda ise normallerin üzerinde sıcaklıklar gerçekleşmiş.

Sonuç olarak, ilk paylaştığımız harita olan GFS 06Z 10 hPa anomali değeri yukarıdakinden çok fazla sapmaz ise, Ocak ve Şubat aylarında Türkiye de dahil olmak üzere (başta Marmara Bölgesi) Avrupa Kıtasını müthiş aksiyonlu bir dönem bekliyor gibi görünüyor.

Umarız Avrupa’nın batısından ziyade bizim tarafa doğru meyleden sistemler olur. Allah’ım konuyu biliyosun, amin 🙂

“Yoksa?!” üzerine 23 düşünce

  3. Tolga Demir

    Önceki kış hatırladığım kadarıyla gerçekten sert ve bol kar yağışlı bir kış geçmişti eğer şimdi kuzey amerikada ki durum böyleyse gerçekten de biz biraz şanslı olabiliriz birazcık mağara adamı kafasıyla hareket ediyo olabilirm.

    Cevapla ↓
  4. Barış Ylnc Gemlik

    ellerine sağlık hocam , hayırlısı ile bu kış soğuk ve karın etkisiyle mantar enfeksiyonları ve diğer hastalıklar daha az olacak ve havamız yağışlardan dolayı inşaallah daha temiz olacak , alerji ve otoimmun hastalıklarımız da azalacak.Soğuk olmadan elma bile yiyemezsiniz , her ağaç soğuklama denen bir zaman sürecine ihtiyaç duyar , ILIKÇILARA DUYURULUR .

    Cevapla ↓
  5. falkan82 (Samandıra/İst - 131 m, Karapürçek/Sakarya - 66 m)

    Herkese merhaba,
    Erdem hocam, yazı harika, doyurucu ve ayakları son derece sağlam yere basıyor. Umarım kış da o çok sevdiğimiz kışlar gibi olur da hep beraber keyifleniriz.
    Ben de iki farklı yorumu buraya taşıyacağım. Türkiye’nin en önde gelen yastık & yorgan üreticisinde çalışıyorum. İşim gereği tedarikçilerimizi sık sık ziyaret ediyorum ve yaptığımız iş oldukça mevsimsel olduğundan kışın nasıl geçtiği bizi doğrudan etkiliyor. Tedarikçilerimizin konumlarını bilmeniz açısından geçen ay İngiltere’de (Leeds), dün de İtalya’daydım (Bologna).
    İngiltere’deki arkadaşlarımızın yorumu “bu kış pek de soğuk geçmeyecekmiş” kabilindendi. “Sizin o tarafları – Ukrayna/Balkanlar vs. olarak yer de belirtti – daha soğuk bekliyorlar” gibi bir yorum da yaptı.
    İtalya’da ise “kış olması gerektiği gibi, eski kışlar gibi başladı ve öyle de devam edecekmiş” gibi yorumlar yaptılar. “Şanslıyız bu kış” dediler. Yorum yapan arkadaşlar 71 ve 34 yaşlarındalar.
    Bu yazdıklarım sizin bizim gibi insanlar. Televizyonda, radyoda ya da orada burada duyduklarını söylüyorlar fakat yorum yapanların konumlarını da bu tahmine yerleştirince tabir-i caizse cuk diye oturduğunu görüyorum. Bu sene, yine o sene neden olmasın ki? 🙂

    Cevapla ↓
  9. Sprmn1907 (Ataşehir/İST, 120m.)

    Emeğine sağlik Erdem Üstad..Her zaman olduğu gibi yine detaylı, özenli ve bir o kadar da umut verici bir tahmin olmuş 👍 Ilıkçılara duyurulur ki, kendisini özleten “Godzilla” bu sene dönüş yapıyormuş 😉 Umarim vortex bu sefer dümeni bize kırar..

    Cevapla ↓
  12. Dinçer Gül Aydın

    Çıtayı bu sene yükselttik analiz için teşekkürler. Bu arada gfs uzun vadede olumlu sinyaller veriyor. İnşallah kuşa dönmeyen saç baş yoldurmayan sistemler yaşarız.

    Cevapla ↓
  13. kaankurtdemir rakım27moda

    Teşekkürler emeğinize sağlık Erdem bey, acaba bu parametreyi alıp işleyen başka yabancı hava delileri siteleri yada bir meteorolog var mı?.Yoksa siz mi kafa yorup bu kadar detaylandırdınız.Gerçekten düşündürücü (atmosfer katlarının birbirini bu kadar etkilemesi), ince ince işlenmiş ve takip edilmiş harika bir yazı olmuş (eğitici,öğretici ve umut ettirici) .İyi ki yazıyorsunuz. sevgilerimle

    Cevapla ↓
  19. OfluHavaDelisi (Trabzon/Of/Çaltılı, 161m)

    Hocam iştahımızı kabarttınız yine 😀 Emeğinize, elinize saglık… Burnuma kar sibirya üzerinden kar kokuları geliyor 😀
    Godzilla hayranıyız gelse yetiyor bize ama bu sene bi tamzilla görsek hic fena olmaz😉
    Düşensene Spank, 850 hpa -20 çöküyor üzerimize ve bir an da the day after tomorrow (yarından sonra) filminin gerçeğini yaşamaya başlıyoruz 😀 Bu arada bu filmi izlemeyenler kesinlikle izlesin.

    Cevapla ↓

Yorum yazın...