Egeli bir hava delisinden Ege Denizi’nin marifetlerini okuyun.
Şefik Öztürk‘ün yazısı…
——–

Geçen hafta Trakya ve Marmara Bölgesi’nin bazı yerlerinde yoğun kar yağışlarına sebep olan bir soğuk atak ülkemizi ziyaret etti. Bu soğuk hava kütlesinin dikkat çekici yönü güçlü üst seviye soğuğuna sahip olmasıydı. -38 dereceye varan 500 hpa (5500 metre) soğuğu doğrudan sıcak Ege Denizi’ne indi. Mevsime göre oldukça yüksek bir sıcaklığa sahip Ege Denizi, soğuk atağın gerçekleştiği gün 14-16 derece bandındaydı.

Böylesine güçlü bir üst seviye soğuğunun ılık bir denizin üzerine inmesi, güçlü “deniz etkisi yağışları”nı da tetikledi. Deniz etkili yağışların gelişebilmesi için 850 hpa (1500 metre) soğuğu ile deniz suyu sıcaklığı arasında en az 13 derece fark olması gerektiğini biliyoruz. 850 hpa sıcaklığının -7 derece, deniz suyu sıcaklığının ise 14-16 derece bandında olduğunu göz önünde bulundurursak 13 derece fark kuralı fazlasıyla sağlanmış gözüküyor.

28 Ocak 00Z İzmir balon ölçümlerine göz atacak olursak; rüzgar yönlerinin batı ağırlıklı olduğunu ve üst seviyelere kadar çok az değiştiğini görüyoruz. Bu durum Ege Denizi’nde gelişen deniz etkili yağışların Ege Bölgesi kıyılarına bir bant halinde sürüklenmesine sebep oldu. Rüzgar yönünün 700 hpa ve üzeri seviyelere kadar batı ağırlıklı olduğunu düşünecek olursak nem adveksiyonunun karaya doğru gerçekleştiğini çıkarabiliyoruz. Ayrıca rüzgar hızının alt seviyelerde çok kuvvetli olmamasından dolayı deniz üzerinde gelişen bulutlar güç kaybetmeden karaya doğru hareket etmiştir.

İzmir 28 Ocak 00z balon ölçümlerinde 500 hpa (5500 mt) sıcaklığı -36.1 derece ve 850 hpa sıcaklığı da -6.1 derece gözüküyor.

Yukarıda bahsettiğim durumlara bağlı olarak Kıyı Ege’de deniz etkisi yağışlar 28 Ocak Perşembe günü yer yer graupel ve kar yağışına sebep oldu. Bu yağışların bir kısmı gök gürültüsü eşliğinde gerçekleşti. Gök gürültülü şekilde yer yer çok yoğun olmasının başlıca sebebi olarak üst seviyede çok soğuk bir havanın sıcak bir denize inmiş olması yatıyordu. Dolayısıyla soğuk hava güçlü bir şekilde nem kazanmış oldu.

Ege kıyılarında nadir görülen kar yağışlarını 28 Ocak günü ben de Kuşadası’nda gözlemledim. Gündüz saatlerinde zaman zaman gök gürültüsü eşliğinde 250 metre rakımda devam eden kar yağışı, akşam saatlerine doğru havanın da soğumasıyla Kuşadası/Merkez’de de görüldü. Öğleden sonra oluşan bir deniz etkisi bandı saatlerce aynı bölgeyi vurdu ve deniz etkise yağışa bağlı olarak sıcaklıklar gündüz saatlerinde özellikle yağış anında çok düşük seyretti.

Kuşadası’nda 200 metre üzerinde kar örtüsü oluşurken İzmir ve Muğla’nın de pek çok yerinde kar yağışı gözlemlendi. Örneğin Muğla Merkez beklentilerin üzerine çıkarak 8 cm kadar kar aldı. İzmir’de kar örtüsü konusunda şanslı yerler özellikle yüksek kesimler olsa da Çeşme, Foça ve merkez ilçelerde de kar yağışı gözlemlenebildi.

Ben de gün boyu deniz üzerinde oluşup karaya doğru hareket eden ve yağış bırakan kütleleri takip ettim. Zaman zaman Kuşadası sahilinde görmeye alışık olmadığımız manzaralar vardı, bu anları fotoğrafladım. Örneğin sabah saatlerinde Kuşadası/Güzelçamlı sahilinde çektiğim etkileyici bir görüntüyü paylaşmak istiyorum.

Deniz etkisiyle gelişen yağış karaya ulaşmak üzereyken:

Zaman zaman bu deniz etkisiyle gelişen kütleler bir fırtına hattı şeklinde “graupel” yağışına sebep olarak karaya doğru ilerlediler. Seferihisar’da graupel yağışına sebep olan bir kütlenin görüntüsü:

Örneğin sabaha karşı bulunduğum yerde de örtü bırakan cinsten bir graupel yağışı gerçekleşti:

Soğuk hava, denizden aldığı nemi rüzgar yönünün üst seviyelere kadar karaya doğru olmasından dolayı gün boyu bu şekilde Kıyı Ege’ye taşıdı yağış olarak taşıdı. Yüksek nem ve kararsızlığa bağlı olarak şimşek aktivitesi de gözlemlendi. O sırada 200 metre rakımda bulunuyordum ve zaman zaman hızlanan bir kar yağışı vardı. Sık sık gök gürültüsü de işitiyorduk. O anlardan bir video çekmesem olmazdı:

Sonuç olarak; Ege kıyılarında uzun zamandır kar görmeyen il ve ilçeler kar yağışına tanıklık etmiş oldu. Özellikle Muğla’nın büyük kısmında etkili olan kar yağışı son yıllarda ender rastlanan bir olaydı. Bodrum’da dahi 28 Ocak Perşembe sabahı sulu kar yağışı gözlemlendi. Milas ve çevresi de beyazlayan yerler arasındaydı. Örneğin bu fotoğraf 28 Ocak günü Bodrum ilçe sınırları içerisinde, tabii biraz yüksek bir yerde çekilmiş:

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nin paylaştığı bir fotoğrafta, kampüs beyaz örtüyle kaplanmış durumda:

Bu fotoğraf ise Kuşadası Dilek Yarımadası Milli Parkı’ndan. Kar örtüsü 200 metreden itibaren başlıyordu ve 850 metre rakımda Cuma sabahı yığılma yapan yerlerde 15 cm kar vardı !

Son olarak sahilde kendi çekmiş olduğum “deniz etkili yağışın” görkemli bir şekilde karaya ilerleyişini paylaşmak istiyorum. Bu yazımda geçtiğimiz günlerde Ege sahillerinde nadir yaşanan olaylara değindim, umarım keyifle okumuşsunuzdur.