Ankara ve İç Şehirler Hazır Mı? 2000 Kışını Yad Ediyoruz


Onur Kapucu bu sistem için ta Amerikalardan yazdı.
———

2018’i oldukça hareketli kapayan İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Pazar gününden itibaren, hızla hareket eden bir Akdeniz siklonunun etkisiyle bol kar alacak.

Gelin hava tahmin modellerine bir göz atalım…

Yukarıda dördüğünüz gibi, yarın, Akdeniz’den hızla yukarı tırmanan bir alçak basınç merkezi yurdun büyük kısmını etkisi altına alıyor. Rotasında ilerlerken de aşağıdaki şekilde güneybatıdan kuzeydoğuya oldukça geniş bir alana yağış bırakıyor.

2018’i adeta bir köpük partisinden yeni çıkmış şekilde geride bırakan Ankara, 2019’da da kar ve soğuk severleri üzmeyecek gibi görünüyor.

Yeni yılın başından beri yağmur ve kar geçişleri yaşanan Ankara’da, 6 Ocak Pazar günü sezonun üçüncü kayda değer kar örtüsü oluşacak (aradaki çıtır çerezi saymıyoruz bile).

Son verilere göre Ankara’da pazar günü soğuk sıkıntısı yok. Sıcaklıklar gün boyu 0 derece ve altında kalacak. Ancak bu hızlı sistem oldukça oynak ve konumundaki küçük değişiklikler yağış miktarını etkiliyor. Ankara’nın alacağı yağış miktarı mesela son GFS çalıştırmasında (cumartesi 12Z) biraz azalmış durumda. Dolayısıyla hem modelleri, hem de pazar günü radarı takip etmekte fayda var.

Biz bu seneyi İç Anadolu için biraz da efsanevi 1999-2000 kışına benzetiyoruz. Ankara için ufukta yeni karlar da şimdiden gözüküyor.

Çekeceğiniz fotoğrafları ve gözlemlerinizi burada paylaşmayı unutmayın.

“Ankara ve İç Şehirler Hazır Mı? 2000 Kışını Yad Ediyoruz” üzerine 100 düşünce

  2. Semih(ODTÜ/Ankara, 950 m.) - (Tuzla/İstanbul, 25 m.)

    Gecikmeli sabah şekerleri. Öğleden sonra hava kapadı ve ara ara çok hafif kar geçişleri oldu.



    Yaklaşık bir saattir kar tekrar başladı, ince ve sık olarak yağıyor. Başladığı gibi yolları örttü. Bu gece için bir miktar yağış daha gözüküyor, yarın sabaha kadar birkaç cm daha ekleyebiliriz.

  3. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

    Bütün gün hafif hafif atıştıran kar an itibariyle radarın da dolmasıyla yerleri beyazlatacak şiddete ulaştı. Temizlenen yerler yine bembeyaz oldu. Son 3 gündür sürekli kar yağıyor, bu kışın maşallahı var.
    Bugün yarın bir 4-6cm daha yerdeki örtüye eklenebilir gibi, akşam euro4’ünü merakla bekliyorum.

      1. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

        https://meteologix.com/tr/model-charts/gbr-hd/turkey/sea-level-pressure/20190107-1700z.html
        Genelde bu linkten bakıyorum daha ayrıntılı gösterdiği için. Bu gece de biraz basınç takibi yapacağım, umut fakirin ekmeği belki biraz kuzey-batılı falan gelir 🙂

        Hocam bugünküleri ben kaydediyorum şuan ama dünün tam hali varsa sende arşivime eklemek için istemiştim.

        Anlık: Yağış yoğunlaştı şuan baya güzel yağıyor.

  5. çihiro - Bedeni(Merkez/KIRIKKALE, 740 m), Ruhu(Merkez/KONYA, 1016 m)

    Kırıkkale’de muazzam şeyler oluyor. Akşamüstü otobüsümüz şehre yaklaştıkça kar yağışı şiddetini arttırdı. Şehrin girişinde anayolda dahi örtü vardı. Araçlar çok yavaş ilerliyordu. Buna rağmen tam önümüzdeki bir otomobil kayarak yol kenarındaki bir tabelaya hafifçe çarptı. Otomobilin hava yastığı açıldı. Çok şükür yaralanma ve daha büyük bir kaza meydana gelmedi. 17:30 gibi Kırıkkale’ye ayak bastık ve yolculuk boyunca gördüğüm en yüksek kar kalınlığı buradaydı. Kar tipi şeklinde yoğun yağıyordu.

    Ve şu saat itibariyle kar yağışı azalmak yerine biraz daha arttı! Tipi şeklinde yoğun yağıyor ve en az 15 cm’lik bir örtü var. Muhteşem bir kış, muhteşem bir gün, muhteşem bir fırtına 🙂





  9. Orajhastası (Eryaman / Ankara - 826m)

    Bu sistem oldukça adil davrandı. Ankara il merkezi ve doğusu ile ODTÜ ve Dikmen gibi yerler geçen sistemlerde de çok iyiydi. Ama Eryaman başta olmak üzere batı semtleri, ilk kez bu sistemde iyi denecek ölçüde kar aldı. Darısı İstanbul’a artık.

  10. Cumulonimbus (ÇANKAYA ANK/960m)

    Tam merkezde pörtleyen yeşil canavar lapa lapa kar bırakınca kar kalınlığı 3-4 santim daha arttı. Son ölçüm 14 cm. Gün boyu bazen tipi şeklinde ince ve çok sık yağan kar her yeri örttü ama Aralık sonundaki lapa lapa kar kadar kalınlık oluşturmadı. Ankara için alçak basıncın konumu ve sıcaklık bakımından kusursuza yakın bir sistemdi. Adeta bir 2012 hatta 2006 tadı aldık 🙂


  11. Bodrum mandalinası (Kartal Atalar Sahili/Istanbul/7m)

    Ömrümün büyük bir kısmı Ankara’da geçti. Eskiden yarım gün yağmur(sıcak cephe), bir gün kesilmeden kar, ertesi gün akşam 16:00 gibi karın azalması nerdeyse durması, takiben yeniden başlayarak yarım gün daha sürmesi mutaddı. Yağış kesilince, artık yeniden başlamazdı. Birikim daha fazla olurdu.(İstanbul’da buna şaşırmıştım. Güneş açsa, yıldız görülse de, yağış yeniden başlayabilmesi) Ankara için yağış süresi azalmış, sıcaklık sorunu artmış ve birikim azalmış intihabı oluştu. İki şehiri karşılaştırınca, İstanbul’un şansı varsa, görsel şölen ve birikim daha fazla oluyor. Çatalca kırsalında şu an 25 cm birikim (AKOM verisi?); merkezde kar yokken, Terkos gölü sırtlarında 20 cm kar örnek.Ankara’da 30 cm’lik okul cetveli ölçüm için yeterli oluyor. Godzilanın sadece nefesi ulaşıyor. DEK nadir ve çelimsiz. Günümüzde nem yeter, sıcaklık düşerse kar görülüyor. Şu an Ankara merkezi ve rakımı yüksek olmayan güney ve batı kırsalı 10 cm oldu mu? Emin değilim. Ankara’ya dönme ihtimalim olduğu için şöyle bir düşündüm…..

    1. Portakal (Batıkent, 847 m - Beytepe, 1045 m, Ankara)

      Merkezde ikidir rahatlıkla 10 cm’nin üstünde birikim oldu. Kimi yerlerde çok daha fazla. Fakat ben de çok uzun zamandır Ankara’dayım ama bahsettiğiniz türden (yağmur-kar-kar) şeklinde 3 güne yayılan yağışları çok sık hatırlamıyorum. Ankara’nın her kış 15-20 cm. civarı bir ya da iki yağışı olur ortalama. Kimi kışlar daha fazla kimi kışlar daha az. Yalnızca geçen kış Ankara’ya kar yağmadığına tanık oldum (yüksekler hariç), ama bu yıl gidişat çok ama çok iyi.

  12. Semih(ODTÜ/Ankara, 950 m.) - (Tuzla/İstanbul, 25 m.)

    Yağış yavaş yavaş çekilmeye başlıyor Ankara’dan, hafif kar yağışı devam ediyor hala.
    Fotoğrafları 17.00-18.00 arasında çektim, kar ölçümü de yaptım. ODTÜ’de açık alanda ve araç üstlerinde ortalama olarak 15-18 cm arası kar var. Bir önceki sisteme göre daha az kar olduğunu belirteyim. Kar ölçümünü koyduğum fotoğrafta en minimal noktayı seçmeye çalıştım açık alanda.
    Öte yandan karın gündüz yağması beni ekstra mutlu etti, uzun zamandır böylesine güzel ve sürekli bir kar yağışı görmemiştim hava aydınlıkken. Bu sistem de Ankaralılar’ı oldukça mutlu etti 🙂










  13. Fatih (Beyşehir/KONYA,1196m)

    Benden selam olsun hava delilerine, Beyşehir olarak 10cm civarı bir kar yağışı aldık. Resimi evimin balkonundan çektim. Yönüm kuzeybatı, ve Isparta topraklarından gelmekte olan kütle görülüyor.

  14. welbane (Çayyolu/Ankara, 900 m.)

    Hava kararmadan bir kez daha ölçüm aldım, çimen üstü 12, araba üstü 14-15 cm, hava -2 ve orta derecede rüzgar eşliğinde yağış günün en güzel manzarası. Hafızam yanıltmıyorsa 2012 sonrası en güzel sistem oldu bu.

          1. welbane (Çayyolu/Ankara, 900 m.)

            Doğrudur hocam bu sistem daha etkili göründü, belki gündüz yağışı olduğundandır. Bu arada MGM kayıtları doğruysa 5-6 mm’lik bir yağış olmuş en fazla, modellerdeki gibi 10 mm’yi bulsak 20 cm’ler sözkonusu olabilirdi

  17. Grafik (Gölbaşı/ANK, 970 m)

    30 dk var önceki fotoğrafla arada. Tipi şeklinde yağıyor Gölbaşı’nda.

  19. çihiro - Bedeni(Merkez/KIRIKKALE, 740 m), Ruhu(Merkez/KONYA, 1016 m)

    Az önce Aşti’de mola verdik. 10 cm civarı örtü ve harika bir kar yağışı vardı. Çok güzeldi. Ankara geçen senenin acısını çıkartıyor. Elmadağ’a doğru yol alıyoruz. Kar yağışı Kulu’dan bu yana hiç kesilmedi. Karda yolculuğun keyfi bir başka oluyor. Tabii ki yollar açıksa 😀 Harika manzaralar var. Kar çok güzel bir şey 🙂

    1. carcass (Eskişehir,804m)

      Rodos yükseklerinde sağlam kar vardır. Muğla da 700 metre üzeri eksi değerlerde sıcaklığa sahip. Rodos’ta yağışla beraber kar sınırı daha da aşağı seviyelerdedir diye düşünüyorum.

  21. Portakal (Batıkent, 847 m - Beytepe, 1045 m, Ankara)

    Ankara, Batıkent, saat 3 civarı. Ölçemedim ama 15 cm’ye yakın bir birikim oldu bu saat itibariyle.

    Bu arada, Icon hakkında birkaç saat önce sorduğum soruyu kimse cevaplamadı, teessüflerimi iletirim.

  22. Cengiz Öztürk

    maalesef İstanbul ve Ankara, nın beraber coştuğu bir sistem olmuyor. Ankaralı havadelilerinin geçmişe dair çok acı hatıraları var. Mesela 31.12.2015 yılbaşı sistemi bunlardan sadece birisi İstanbul yıkılırken kardan, kuru ayaza talim etmiştik.

  23. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

    3 saattir dolaşıyorum dışarıda, Saat 2’den beri rüzgar şiddetini artırdı tipi şekline döndü kar ve bulut tabanı 1000metreye kadar indi. Kusursuz bir sistem oluyor bizim için.
    Kırılan ağaç dalları:
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/e7533dd4-4011-4d61-b44d-4669d94b64da.jpeg
    Saat 12:30 gibi arkadaşın mahallesi (Bilkent):
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/41886b26-2533-48aa-a50c-0be91c28053f.jpeg
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/3c23fbd0-b492-46e7-b330-864a4ed7813e.jpeg
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/4c082ecf-2aca-46ef-a988-1661306c8887.jpeg
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/87cabd2c-1f8b-4ee2-8280-5c573c5b7f10.jpeg
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/7380faf3-748d-4523-a4a5-d652de130d8c.jpeg
    Bunlar da benim oturduğum yerden, daha yüksekte yukarıdaki fotoğraflara göre 13:30-15:00 arası fotoğraflar:
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/46a1ca8e-2bb3-416c-84aa-82276522ab4d.jpeg
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/15bf031d-8e8b-46ba-bf4b-c7761f6dc83b.jpeg
    Hava sıcaklığı -2 derece ve yağış tipi şeklinde devam ediyor.
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/5ed82583-de6d-443b-b04e-b4716730c534.jpeg
    4 parmağım yaklaşık 8cm. Açık alanda 20-22 cm civarı bir örtü vardı 14:30 itibariyle.
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/03af5208-1b86-4013-9062-787d02d8a5c6.jpeg
    Elmadağ taraflarında 30cm’ yaklaşan yerler vardır. Son iki sistemdir tahminime paralel oluyor Ankara, seviyorum bu şehri. Yağışın en kuvvetli kısmını geride bırakıyoruz ama gece 11’e kadar devam edecek kar, 25-26cm civarı bir örtüyle bu sistemi uğurlayıp iki gün sonraki siklona odaklanacağız. Euro4 güzel şeyler vadediyor gibi. Yarın ve öbür gün de İstanbul’lu arkadaşlardan fotoğrafları bekliyoruz.

  24. Havaaşkı_Eren (Beypazarı/ANKARA, 682m - Selçuklu/KONYA, 1121m)

    Memleketim Beypazarı’ndan taze taze geldi… Çok güzel kar yağıyormuş, kıskandım vallahi Konya’da sabah yağan kar eriyor her yer şıp şıp.


  29. Portakal (Batıkent, 847 m - Beytepe, 1045 m, Ankara)

    Icon’a göre yağışın en yoğun kesimi Ankara şehir merkezini çevresiyle beraber ortalayacak.

    Bu arada, konuya hakim arkadaşlardan Icon hakkında yorum alabilir miyim? Gördüğüm kadarıyla Ecmwf ve Gfs’den çok daha detaylı (çözünülüğü yüksek – 7 km.) ve doğru tahminler sunuyor. Ama ben bu işlerden anlamam, sıradan bir havadelisi olarak.

  31. iltersever (Lise/DENİZLİ, 420 m)

    Denizli’de gece 2-3 saat çok güzel bir kar yağışı aldık. Ama öncesinde çok uzun süre yağmur aldığımız için çok az tutabildi. Gözümüz Pazartesi-Salı sisteminde olacak. Geçen seneden sonra bu sene ilaç gibi geldi.

  35. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

    Ankara’dan günaydınlar herkese. Yerde 4-5cm birikim oldu dünkü karla birlikte, çok güzel yağıyor şuan. Sıcaklık -2,6 derece , radar da dolu ve gece 11’e kadar yaklaşık 13 saat daha dolu kalacak gibi. Bir havadelisi daha ne ister 🙂
    Bu arada WhiteFox Ecmwf’ci olmuş sanırım(!), ben Euro4’ü beğeniyorum bu kadar yakın vadede. Tüm merkezi Ankara’da 15cm ve üstü olabilir diye düşünüyorum. Gölbaşı, Bilkent gibi merkezden daha güneydeki ve yüksek yerleşimler için 20-30cm arası kısmete kalmış diyorum. Modellerin sabah çıktılarını aşağıya bırakıyorum.
    Euro4:
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/euro4-2.png
    Ecmwf:
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/ecmkar-1.png
    Gfs:
    https://western362.files.wordpress.com/2019/01/gfskar-1.png

  37. jarapol70

    Afyon dan günaydın herkese.Çok güzel bir kar yağışı var.Yaklaşık 15 cm ve hala devam eden kar var.Hiç rüzgar yok çok sakin ve yoğun yağış ve seyri çok keyifli

  38. welbane (Çayyolu/Ankara, 900 m.)

    Günaydın, -2 ve hafif karla sisteme başladık. Gece sıcaklık -4’e kadar düştüğü için tek bir kar tanesi ziyan olmadan yere yapışıyor. Modeli radarı kapattık perdeleri açtık, ev halkı gripten kırılsa da seviyoruz bu mereti.

  39. White Fox ('Geçici olarak' Ordu 22 m)

    Ankara bugün daha çok ne alırsa o bence bugün gündüz öğle saatlerine yakın başlaması kötü oldu. (??? – Onur) Ben her zaman gece biriken karı daha çok severim.
    Ama yine de ayak basmayan yerlerde (merkezde) 4-9 cm birikebilir. Sıcaklık sorunu yok,mis gibi işte..
    Bugünden sonrası için de Ankara’ya pek bir oluşum yok gibi, belki hafta içi 0.5..3 cmlik örtü bırakan kar sağanaklarının daha iyiye doğru evrileceğini beklemiyorum.

      1. White Fox ('Geçici olarak' Ordu 22 m)

        Öğle saatlerine yakın demiştim. Bu arada Onur soru işareti koymuş. Ona da açıklık getireyim. Merkezde bazı noktalar 0’ın üstünde örneğin Altındağ Gençlik Parkı gibi, bir saat önce birkaç nokta daha vardı, o yüzden öyle dedim.

  41. archibil (Amasya,400m)

    Bizim için mgm 3 derecede yoğun kar vermiş ama başıma geleceği biliyorum, yoğun kısmı yağmur olarak düşecek, yanılmak dileğiyle..üstadlar nasıl görüyor bizim buraları, varmı umut?

  42. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

    Euro4’ün 21UTC basınç dağılımıyla MGMnin şu saat itibariyle son durum basınçlarını karşılaştırdığımda siklonun öngörülenden yaklaşık 100 km kadar daha doğudan çıkabileceğini düşünüyorum. En düşük basınç Dalaman taraflarında olması gerekirken Antalya taraflarında şuan. Bakalım bu yöntem işleyecek mi sabaha belli olur 🙂

  43. Onur Öztürk

    Herhalde bütün Türkiye’deki kar severleri memnun eden dönem 2002 Ocak ayının ilk 10 günü olmuştur. Önce 1-3 Ocak arası bir sistem gelmiş havayı soğutmuş, İç ve Doğu Anadolu tatminkar miktarda kar almıştı. ardından 4 Ocak’ta Güney Ege’den bir siklon girişi olmuştu ve özellikle iç kesimlerdeki soğuk hava üzerine gelen bu siklon sayesinde İç Ege, Göller Yöresi ve İç Anadolu’da 25 ila 60 cm arasında kar örtüsü oluşmuştu. Bu ikinci sistemde Ege kıyılarında da kar örtüsü gözlendi. Daha sonra 8 Ocak’ta bir Karadeniz sistemi gelmiş, Karadeniz kıyılarında da ciddi bir örtü oluşmuştu. Bu dönemde Akdeniz kıyılarının bazı bölgeleri hariç Türkiye’nin % 80-85 karla kaplanmıştı.

    1. Acıların Çocuğu - Ankara, ~900 m.

      İki gün içinde bahçemizde kardan adam yapıldığını, lodosla kardan adamın eridiğini sonraki yağışla da yeni bir kardan adam yapılabildiğini hatırlıyorum:)

      Bu arada bir önceki (2000’i 2001’e bağlayan) kışın ılık, kurak hatta berbat bir kış olduğunu da ekleyelim…

        1. Acıların Çocuğu - Ankara, ~900 m.

          Haklısınız, o tarihlerdeki başka bir konuyla ilgili arazi kayıtlarını (aşağıda) karıştırınca Aralık sonunda bir kar yağışı olduğu görünüyor ancak o kış Mogan Gölü hiç tam olarak donmamış ki buna gayet nadir rastlanılır.

          Gözlem Yeri : Mogan Gölü/Ýskele-Transekt-AT-Bizim Çatý-ST
          Tarih : #2000-12-26#
          Saat : 10:30-15:00
          Sýcaklýk : -5 ila +5 derece arasý
          Atmosferik Olaylar : Sis – 20cm kar
          Bulutluluk oraný : 8/8

        2. Cumulonimbus (ÇANKAYA ANK/960m)

          23 Aralık 2000 Cumartesi, Seymenler Parkı’nda dereye uçup buz gibi suda ıslandığımız için net hatırlarım o günü 😀 Yağış sabah başlamış, öğleden sonra artmış ve gece yarısı durduğunda 20 cm civarında kar örtüsü oluşmuştu. Tam bir Afyon-Eskişehir-Ankara sistemiydi. Afyon 50 küsür santimle kar rekorunu kırmıştı (o zamanki MGM bildirimine göre). Takip eden günler sisli geçmiş, bir kaç gün sonra da lodoslu bir sistem gelip o kış karı bir daha dönmemek üzere eritmişti.

      2. White Fox ('Geçici olarak' Ordu 22 m)

        2000’de çok fena efsane yer tipileri (ground blizzard) vardı. Istanbul’dakiler öylesi 2-3 gün süren yer tipilerini görmemistir. Bu kış hiç Orta Anadolu’da öyle yer tipileri oluşmuyor.

        O zaman ilkokul 3. sınıftaydım. Memleketim Kırşehir’deydim. Bir sefer öyle günlerce süren yer tipisi oldu ki, Sahra çölündeki kum fırtınasından hiçbir farkı yoktu. Böyle sıksan sıkılmaz toz gibi ufalanmış bir kar, şiddetli rüzgarda bazı yerlerde 2 metre civarında yığılmalar yaptı. Yığılmaların bizim müstakil evin girişini tavan boyuna kadar kapattığını çok iyi hatırlıyorum. Çevredeki dağlardaki kar yer tipisiyle ovalara dolmuştu. 2000’de Kış kadar tipi de bir efsaneydi. Baska hayatımda görmedim daha öylesini…

      1. Acıların Çocuğu - Ankara, ~900 m.

        Ama öncesi feciydi, mesela soğukların fecaatinden normalde Romanya Bulgaristan arasında yer değiştiren bazı kuş türleri Kıbrıs’a kadar inmek zorunda kalmıştı (kuş türünün “Sibirya kazı” olduğunu da belirteyiim:))

        Ama daha güzeli o yılın özellikle bahar aylarının çok yağışlı oluşuydu. Ankara’nın güneyindeki sulak alanların resmen taştığını dün gibi hatırlıyorum.

  46. welbane (Çayyolu/Ankara, 900 m.)

    ECM’de Ankara’nın doğusu ve batısı arasında epey keskin bir gradyen göze çarpıyor, Sincan Eryaman 5 cm’de kalırken Elmadağ 20’yi geçebilir. Ancak model çözünürlüğü açısından saçları ayırmak kadar ince bir farktan bahsediyoruz, bundan sonrası şans. Bu arada 2000 kışına yapılan atıflar duygulandırıyor, Cebeci gibi gayet elverişsiz bir yerde Ankara daha ilk senemde kara soğuğa doyurmuştu. O zaman bilgisayar internet falan hak getire, trt radyosunun bol sıfırın altındalı, kapanan binlerce köy yollu uzuun hava bültenini dinlemek inanılmaz bir zevkti.

  48. Organik Adam (Yenifakılı/YOZGAT,1040 m)

    Biraz önce, 3.5 derecede yağan yağmurun içinde kar tanesi ararken saniyeler içinde öyle bir kar bastırdı ki burada böylesine pek şahit olmamıştım; o kadar iri taneli ve yoğun. An itibariyle yollar dahi güzel bir örtüyle kaplandı. Sıcaklık 0 dereceye kadar indi.

  50. Zeitgeits - ( Bilkent/Ankara, 1088m )

    Hayırlı olsun başlık. Son çalıştırmada yarınki siklonu ECMWF daha doğulu verdi GFS’den ve soğuklarda daha güçlü. Yani Ankara için daha iyi.
    Ayrıca 8’indeki için de daha iyi. Siklon gördüler mi kafayı yiyor modeller. 24 saat kala bile tam bir sürpriz resmen.

Yorumlar kapalı.