Amatör hava durumu sayfalarının en nitelikli ve başarılılarından Erdemli’de Hava Durumu sayfasının yöneticilerinden, blogumuzun da bir müdavimi Organik Adam’ın yazısı…

Arslanköy/Mersin, 24 Aralık 2016

Herkes Godzilla’yı bekleyedursun, Doğu Akdeniz’den bir ”King Kong” geldi geçti. Başka bölgelerde yaşayan hava delilerinin dikkatini ne kadar çekti bilmiyorum ama 21 Aralık-31 Aralık 2016 periyodunu kapsayan son 10 günlük süreçte, bölgede oldukça ekstrem durumlar yaşandı. Yer yer 2 metreyi aşan kar birikimleri, günlerce süren kuvvetli yağmurlar, lodos ve poyraz fırtınaları, sel ve su baskını hadiseleri ardı ardına geldi. Hem bu efsane sistemden maksimum düzeyde etkilenen şehir olması hem de memleketim olması nedeniyle ”Mersin” hakkında kısa bir değerlendirme yapmak istedim. Müsaadenizle özet kısmını kısa kesiyorum.

Öncelikle bölgede bazı istasyonların son 1 haftada kaydettiği yağış miktarlarına bakalım ki bu bile tek başına, durumun ne kadar ciddi olduğunu anlatmaya yetiyor: (NOT: 21-24 Aralık tarihleri arasında görülen kuvvetli yağışlar bu rakamlara dahil değildir. Haritada gördüğünüz istasyonlar o süreçte de yaklaşık 100 kg yağış kaydetti, veri kalabalığı yapmasın diye görsel vermiyorum.)

Gördüğünüz gibi son 10 günlük yağışlar toplandığında metrekarede 500 kg’yi aşan istasyonlar var. Bölgedeki birçok merkezin yıllık yağış ortalamasının 500/700 kg arasında olduğunu da belirtmeden geçmeyelim. Aşağıdaki grafikte Mersin il merkezinin yıllık yağış ortalamalarını görüyoruz. Buna göre son 10 günlük yağış miktarlarıyla grafiği karşılaştırdığımızda birçok istasyonun kendi ortalama yıllık toplam yağışının yarısından fazla, hatta bazılarının ortalama yıllık toplam değerlerine yakın yağışlar kaydettiğini söylemek yanlış olmaz:

Dikkat çeken bir diğer nokta, Uzuncaburç-Akçatekir hattında kalan bölgede bu yağışların tamamının kar olarak düşmüş olması… Bu bölgede Yağda, Çamlıyayla ve Akçatekir istasyonları 1200/1300 metre rakımda bulunuyor. Arslanköy kasabasının rakımı ise 1400 metre civarında. Söz konusu yerleşim yerlerinde ilk yağışın başladığı 21 Aralık Çarşamba sabahından, 31 Aralık sabahına kadar neredeyse aralıksız bir şekilde kar yağdı. Yağışın en yoğun olduğu zamanlar, 22,23,26,29 ve 30 Aralık günleri oldu. Sistemin ilk günlerinde yukarı seviyede konumlanmış soğuk çekirdekli siklon, Akdeniz’in normalden ılık sularıyla ve aşağı seviyede kuzeybatılı, yukarı seviyede güneydoğulu rüzgarlarla birleşerek aldığı nemi Bolkar Dağları’na (adı üstünde) çarpıyor ve aşırı kar yağışları için harika bir kombinasyon sağlıyordu:

(LP’ler alçak basınç merkezleridir)

21 Aralık günü soğuk yer seviyesinin üzerine gelen sistemin yağışları ilk başlarda sahilden sadece 300 metre rakıma kadar kar olarak başladı. Aynı günün akşamından itibaren yükseklerdeki yerleşim yerleriyle ulaşım kopma noktasına geldi ve sonraki günler koptu. Ayrıca Akdeniz’i İç Anadolu’ya bağlayan Tarsus-Pozantı otobanında ulaşım özellikle Akçatekir mevkiinde, bahsedilen 10 gün boyunca 4 kez durdu.

Sistemde en üzücü konu ise yoğun kar yağışının Mersin’in yaylalarında tarım ve hayvancılıkla uğraşan pek çok vatandaşı hazırlıksız yakalamış olmasıydı. Dağlarda mahsur kalan bazı yörüklere günlerce ulaşım sağlanamadı. Yüzlerce küçükbaş hayvan açlığa ve ahır çökmelerine bağlı olarak telef oldu. Sahile biraz daha yakın noktalarda ise binlerce dönüm sera, sulu kara dayanamayarak çöktü; maalesef ölen ve yaralanan çiftçiler oldu. Aşağıdaki fotoğrafta Erdemli’nin Yeniyurt mahallesinde çöken bir serayı görüyorsunuz:

İlk gelen sistemde oluşan mağduriyetler henüz giderilmemişken 26 Aralık gecesi güçlü bir dalga daha geldi ve yükseklerde kısmen açılan yollar tekrar kapandı. Kar yağışı bu kez daha sulu olduğu için binlerce meyve ağacı yıkıldı, elektrik hatları ve direkleri hasar gördü, çatısı çöken evler oldu. Arslanköy, Çamlıyayla ve Erdemli yaylalarında kar kalınlığı yer yer 2 metreye ulaştı. Çamlıyayla’da 40 civarında evin çatısı karın ağırlığına dayanamayarak çöktü. Yükseklerde yaşayan insanlar günlerce susuz, elektriksiz ve yolları kapalı bir şekilde, adeta kara gömülmüş bir halde yaşamak zorunda kaldı. Birkaç gün içinde metrakareye yüzlerce kilogram yağış aldığınızı ve bunun tamamının kar olarak düştüğünü bir hayal etsenize… Edemiyorsanız yardımcı olalım ve 24 Aralık’ta, Arslanköy’den gelen bu fotoğrafı verelim:

27 Aralık Salı Günü yağışlar hız kesti. İnsanlar bir nebze olsun gündelik işlerine zaman ayırabildi. Kopan elektrik hatları bir parça olsun onarıldı, yollar kısmen açıldı ve hasar gören seralar tamir edildi. Ancak ufukta bu kez başka bir tehlike belirmişti. İç Batı Anadolu’da derinleşen yeni bir siklon ve 1000 metre rakımın altında yağmur değerlerindeki sıcaklıklar… Bu kez yağışlara kuvvetli lodos da eşlik edecekti. Arslanköy ve Çamlıyayla civarında yine kar yağacaktı fakat 1000 metre rakımın altında kalan bölgelerdeki karlar kuvvetli gökgürültülü sağanak yağış altında eriyecekti. Resimde siklonun perşembe günkü görüntüsü var:

28 Aralık Çarşamba akşamı başlayan yağışlar gece yarısından sonra şirazeden çıktı ve çok kuvvetli bir hal aldı. Yağışlar sahillerde gökgürültülü sağanak, 1100 metre rakımdan yükseklerde yoğun kar şeklinde oluyordu. Yükseklerdeki 1-2 metrelik karın üzerine yoğun olarak taze kar yağıyordu. Yer yer gökgürültülü kar yağışı (thundersnow) da görüldü. Tarsus-Pozantı otobanında ulaşım yine durdu. Çamlıyayla ve diğer yaylaların kent merkeziyle ulaşımı yeniden koptu. Tabii bu esnada 1000 metre rakımdan aşağıdaki karlar lodosun ve yağmurun etkisiyle şıpır şıpır erimeye başladı. Sahile yakın bölgeler için tehlike çanları çalmaya başlamıştı. Sabah saatlerine doğru havanın aydınlanması gerekirken iyice kararmış ve yağış etkisini arttırmıştı. Akdeniz’den uzanan mezo ölçekli konvektif bantlar gece yarısından beri bölgeyi dövüyordu. Bantlar arka bölgede kendini sürekli yeniliyor (backbuilding mcs) yağışlar aralıksız devam ediyordu. Gece yarısından sabaha kadar Mersin merkezde metrekareye 156 kg yağış düşmüştü.

Ve 29 Aralık Perşembe sabahı dağlardan gelen erimiş kar suları, sahildeki kuvvetli yağmurun sularıyla birleşerek Mersin merkezde ve çevre ilçelerde büyük bir sel faciasına yol açtı. Binlerce insan araçlarında mahsur kaldı, deniz ve kara ayrımı ortadan kalktı, ekili araziler sele ve balçığa gömüldü. Yapılan uyarılara rağmen okullar perşembe günü tatil edilmemişti. İlerleyen saatlerde tatil edilen okullar, trafikte ekstra bir kalabalığa yol açtı ve işler içinden çıkılmaz bir hal aldı.

Maalesef bu vahim olayda can kayıpları da yaşandı. Sistem 31 Aralık 2016 sabah saatleri itibarıyla bölgemizden ayrıldı. Mersinliler kelimenin tam anlamıyla sıradışı bir Aralık ayı yaşadı ve 2016 Aralık ayı Mersin’e ağır bedeller ödeterek efsaneler arasındaki yerini almış oldu. Biz de bu sisteme büyüklüğünden dolayı ”King Kong” adını verdik. Böyle bir sisteme değerlendirme yapmasak ayıp olurdu. İstanbullu hava delilerine 2017’de Godzilla’lı günler diliyoruz.