Mehmet Göktuğ‘un yazısı.
————–

Osmancık, Çorum ilinin kuzeyinde bulunan, Çorum iline bağlı bir ilçedir. Kızılırmak ilçenin içinden geçer ve ilçede yoğun olarak çeltik tarımı yapılır. Rakım ilçe merkezinde oldukça düşüktür. 400 m’ye kadar düşer. Çevresi ise dağlıktır.

26 Mayıs 2014 tarihinde Osmancık ilçesine yaklaşık yarım saatte 60 mm civarı yağış düşmüş (24 saatte toplam 61,4 mm) ve ilçede sel olmuştur. Maalesef bir belediye işçisi yaşamını yitirmiştir. Ölen işçiye rahmet, yakınlarına ise başsağlığı diliyorum.

Yaklaşık bir haftadır Anadolu üzerinde zayıf bir yukarı seviye alçağı (ULL) var. Bu yukarı seviye alçağı Anadolu’nun çeşitli yerlerinde konvektif hareketlenmelere sebep oldu. Birçok yerde sel, su baskını ve dolu yağışı yaptı. Oluşan konvektif fırtınaların birçoğu tek hücreliydi. Tek hücreli fırtınalarda, troposferin hemen her seviyesinde rüzgar hızı oldukça düşük olduğundan updraft (yukarı çekiş) ve downdraft (aşağı çekiş) bölgeleri aynıdır. Bu yüzden yağış başladığında yükselme durur ve fırtına kısa sürede biter. Oldukça yavaş hareket ettiler ve etkileri genelde lokal oldu. Lokal etkiye sahip olmaları gerek küresel modeller, gerekse bölgesel modeller tarafından tespitini oldukça zorlaştırıyor. Bu yüzden iyi bir skew-t yorumu yapılması gerekiyor. Dün hem tarafımdan hem de MGM tarafından bölge için uyarı verildi. Geçelim bölgeyi incelemeye.

Meteogreen.com’dan aldığım WRF modelinin Çorum Merkeze ait skew t diyagramı. Diyagramda dikkat çeken birkaç şey var. CAPE (konvektifleşmeye uygun potansiyel enerji) değeri 604 J/kg’a ulaşmış. Fena değil. PW (yağışageçebilir su miktarı) değeri 2.51 cm. Mevsime göre iyi bir değer. Ayrıca bağıl nem birçok katmanda oldukça yüksek. Bu durum yağışın bu denli kuvvetli olmasını sağlayan en büyük etmenlerden birisi. Ayrıca rüzgar hemen her katmanda oldukça yavaş. Bu durum ise kütlelerin yavaş hareket etmesine ve bulundukları bölgeye daha uzun süre yağış bırakmalarına sebep oluyor. Kütlelerin geneli 1 saatten fazla yaşayamadan ölüyor. Ama 1 saate kadar olan oluyor. Geçelim Osmancık’a ait GFS modeli skew-t diyagramına.

Bu diyagrama göre durum daha tehlikeli görünüyor. Ama şunu da belirteyim. Bu diyagram çözünürlüğü az olan GFS modeline ait olduğu için rakımı 400 m’ye kadar düşen Osmancık’ı değil, Osmancık yakınlarındaki rakımı daha yüksek bir alanı gösteriyor. Çünkü 1000 m civarından başlıyor. CAPE değeri 1042 J/kg. Oldukça iyi. PW değeri ise 2.47 cm. Bu diyagramda 450-250 mb arasında bağıl nemin %100 olduğunu görüyorsunuz. Ayrıca diğer seviyelerde de oldukça yüksek. Daha önce de belirttiğim gibi yağışın kuvvetli olmasındaki en büyük etmenlerden birisi bu. Şimdi de uydu ve radar görüntüsüne bakalım.

Tam Osmancık üzerinde reflectivity değeri oldukça yüksek bir eko var. Haber kaynaklarında bölgeye dolu da yağdığı yazıyordu. Kaynağı bu kütle.

*Uydu görüntüsü için Melik Ahmet TAŞTAN’a teşekkürler.

KAYNAKLAR

1) http://www.hurriyet.com.tr/gundem/26492738.asp

2) http://web.itu.edu.tr/kahramanab/index.php

3) http://estofex.org/modelmaps/browse_gfs.php

4) http://wms.dmi.gov.tr/web/girissol.htm