Bu başlıkta son yılların en ilginç soğuk-yağışlı havalarından birisini Türkiye’nin dört bir yanından gönderdikleri gözlemlerle takip eden hava delilerine en içten teşekkürlerimi sunarım.
10 Aralık Cuma’dan itibaren Türkiye, İskandinavya – Balkanlar istikametini takip ederek Trakya’dan Türkiye’ye girecek soğuk hava kütlesinin etkisi altına girecek. Bu soğuk hava, şiddeti itibariyle mevsime gayet uygun; zayıf ya da çok kuvvetli değil, tam ayarında. Öte yandan, soğuk havanın önünde, şu anda Türkiye üzerinde bulunan hava kütlesinin ve Türkiye’yi çevreleyen denizlerin gayet ılık oluşu, soğuk ve ılık havanın karşılaştığı yerlerde oluşan alçak basınç merkezlerinin kuvvetli ve sayıca fazla olmasına yol açıyor. Aşağıda gösterdim:
Bu “tepki” alçak basınçları, yukarı seviye rüzgarlarıyla kuzeye doğru hareket ederken, yerlerinde sürekli yenileri oluşacak. Soğuk hava da doğuya doğru yavaş hareket ediyor, hatta çok fazla ilerlemiyor. Yani aynı mekanizma görece uzun süre (2-3 gün) devam edecek, bu da yağışların uzun süreli olmasına yol açacak.
Tüm bölgeler için ayrıntılı bir tahmin yapacak zamanım ne yazık ki yok… Ayrıntıları siz tartışırsınız 🙂 Ben sadece önemli bulduğum birkaç nokta hakkında görüş bildirmek isterim.
* Denizler ılık olduğu için ve yukarıda anlattığım mekanizmanın geniş zamana yayılmasından ötürü, buharlaşma ve dolayısıyla alçak basınçların etrafında toplanan nem miktarı çok fazla. Buna uygun olarak, İç Ege, Göller Bölgesi, İç Anadolu ve Batı Karadeniz’in iç kesimlerindeki, ayrıca Marmara’nın doğusunun yüksek yerlerindeki (200 metre ve üstü) kar yağışları çok yoğun olabilir. Özellikle Ankara’yı öteki şehirlere bağlayan ana yollarda, ve Yalova-Bursa yolunun Süpürgelik geçidinde durum hiç iyi olmayabilir, hafta sonunda mecbur kalınmadıkça yola çıkılmasını tavsiye etmiyorum.
* Aynı ılık denizler, yer seviyesindeki rüzgarın deniz üzerinde uzun bir yol izleyerek geldiği İstanbul gibi yerlerde ise havanın çok fazla soğuyamamasına yol açacak (klasik Aralık ayı vaziyeti). Bu yüzden Marmara’nın doğusu ve Batı Karadeniz kıyılarında, alçak yerlerde uzun süre karla karışık yağmur ve kar görülse bile, bu yağışın örtü yaratacak ya da hayatı etkileyecek boyuta geleceğini sanmıyorum. Örnek: İstanbul-Kadıköy, İzmit merkez gibi yerlerde ara ara yoğun kar yağışı bile görülse bu kar ya tutmayacak, ya da çok geçmeden çamur olacaktır.
* Ankara ve Konya gibi karasal iklim şehirlerinde oturan kar severler makus talihlerini bu sistemle bozguna uğratacaklar. “Doğru dürüst kara” olan ve yıllardır süren hasretleri inşallah büyük ölçüde sona erecek. Ne kadar nispet yapsalar haklarıdır. Kendilerinden rapor bekliyoruz.
* İstanbul’da ve Marmara’nın doğusunda deniz etkisiyle oluşacak (sea effect) yağış: Şartlar buna son derece müsait. Karadeniz üzerinde 850 mb seviyesindeki havanın sıcaklığı -6 ila -10, Karadeniz su sıcaklığı 11 ila 14 derece. Minimum fark 17 derece, bu da denizden yoğun bir buharlaşmaya yol açacaktır. Yalnız şu var: Şu anki görüntüye göre rüzgarın batı bileşeni biraz fazla, yani daha çok karayel esecek, ayrıca rüzgarın şiddeti de yüksek. Bu da oluşacak yağış bantlarının daha güneye ve doğuya, yani İstanbul’un Anadolu yakası, Yalova-Bursa tarafı, Marmara’nın doğusu ve Düzce taraflarına sürüklenmesine yol açar. Kartepe, Uludağ ve Bolu Dağı geçidinde (gerçi artık kullanılmıyor) aşırı kar yağışları beklenebilir. Çamlıca ve Aydos tepeleri de bir ihtimal nasibini alır.
* İstanbul’la ilgili biraz spekülatif bir öngörümü daha yazayım. Böyle “hart” diye giren soğuk cepheler esnasında benim gözlemlediğim kadarıyla İstanbul’da sıcaklık ilk başta çok hızlı düşüyor. Mesela 850 mb sıcaklığı çok da düşmemişken yer sıcaklığı birdenbire 3-4 dereceye geriliyor. Bu durum bir kar sever olarak beni hep çok gaza getirmiş, sonra da hayal kırıklığına uğratmıştır: Çünkü bu düşüş sonrasında sıcaklığın aynı hızla düşmeye devam edeceğini ummuşumdur, ama 3-4 derece seviyesinde sıcaklık sabitlenmiş, hatta indiği seviyenin hafif üzerine çıkmıştır. Belki bu, deniz havasının durumu dengelemesidir, tam bilemiyorum. Çünkü yazın da sıcak dalgaları esnasında benzer bir şey oluyor, sıcaklık önce çok keskin biçimde yükseliyor, “aha rekor geliyor” dedirtiyor, daha sonra denizin ve meltem mekanizmasının devreye girmesiyle rekor olasılığı ortadan kalkıyor…
Sürprizlere gayet açık bu sistemde yorumlar da açık olacak. Her yağışlı sistemdeki gibi “dakika ve skor” bildirimlerini yapar, gözlem ve tahminlerinizi paylaşırsanız müteşekkir oluruz. Kar sevenlere bol kar, sevmeyenlere sabır ve metanet diliyorum 🙂 Yarın (Cuma) öğle saatlerinden itibaren (850 milibarda -5 derece girerken) olay yerinde bizzat incelemelerde bulunmak üzere İstanbul’da olacağım.
Hava Delisinin Not Defteri 
enterasan bir detayı paylaşacağım. belki benim gibi başkalarının da dikkatini çekmiştir. malum 11 aralık sistemimiz vardı. istanbul için herkesi beklentilere sokan ancak modellere bir türlü yansımayan sistem. izmir içinse modellerde günler öncesinde görülen ve nasıl izmire kar verirler de istanbul’a kar göstermez dedirten bir sistemdi. ve izmir’e kar getirmişti o sistem. bornova ve buca yükseklerinde örtü bile yapmıştı. (ben bu kış istanbulda olunca kaçırdım manzarayı…annem bornova evka-4 te olduğundan aldım havadisi 🙂 ) istanbulun da ümraniye, çekmeköy,s ancaktepe ilçelerinde kar yağışını hafif olarak bizzat gördüm. bu uzun girişten sonra sistemin şiddetine dikkat çekmek istiyorum. 10 aralık 2010 cuma günü izmir en yüksek sıcaklıkları=adnan menderes :17.2 çiğli:18 güzelyalı met.:19.7 11 aralık 2010 cumartesi ise maksimum sıcaklık adnan menderes’te:5 çiğlide:4 güzelyalıda:5.9 derece ölçülmüştür.. meteorolojide yaşanmamış bir olay değildir elbette ama çok ciddi bir sıcaklık azalışı olduğu da aşikardır… üstelik istanbul çok daha erken soğumaya başlamıştır. 10 aralıkta akşam saatleri izmir hala 16-17 derecelerdeydi ama istanbul 7-8 derecelere inmişti fakat ertesi gün istanbul için maksimum sıcaklık 7 dereceyi gördü. genelde de 4-5 aralığında seyretti. izmir geç ama hızlı soğudu ve sürekli soğudu istanbul ise erken soğudu ama belli sıcaklık değerlerinde sabitlendi.
Soğuğun merkezi daha batıda olduğu için ve İzmir’in tam kuzeyinde deniz olmadığı için, denizin sıcak olduğu Aralık ayında İzmir’in İstanbul’dan daha çok soğuyabildiğini öğrenmiş olduk. İstanbul’un hızlı soğuması ise normal, daha kuzeyde olduğundan.
“Modellere bir türlü yansımayan sistem” ne demek? Sistem zaten modelde varsa vardır, yoksa yoktur.
yanlış bir cümle olmuş. istanbul adına modellerde kar ikonunu görememiştik, onu kastetmek istemiştim. birçok yerli yabancı tahmin sitesi de istanbul’a yağmur izmir’e kar yağışı veriyordu günler öncesinden..buna rağmen benim gibi birçok karsever istanbulda sağlam bir kar yağışı beklemiştir eminim.
Doğu Akdeniz ve İç Anadolu’nun Doğusunda enteresan şeyler oluyor 🙂 Ayrıca uydu görüntüsü aşırı yağış beklenen Muğla ve Antalya çevresi için bu beklentiyi doğrular nitelikte. Sabah ola hayrola..
izmir’de şu anda merkezdeyim güzelyalı’da oturuyorum. yağış yok şimşek de göremiyorum..sabah hava o kadar soğuktu ki lodos kar getirdi yaklaşık 3-4 C civarlarında kar yağışı gerçekleşti yani sıcaklık 7.6 C derece falan değildi..saat 12 den sonra ısınmaya başladık..
Bu sabah İzmir’in neredeyse tüm ilçelerinde kar yağışı vardı. 20 dakikaya yakın süren kar yağışı yerini hafif sağanağa bıraktı. Ancak benim anlamadığım şey şu an kuvvetli sağanak olmasına rağmen hava sıcaklığı 7.6C yazıyor. Sabah hava aynıyken nasıl kar yağdı ve şimşek haritasında görünenler yanlış mı İzmir’de hiç oraj yok?
Orajlık bir durum yok zaten. Bugünkü gelişen bir “sıcak cephe” sistemi. Şimşek haritası bazen saçmalayabiliyor.
Buraya(Karaman-Sarıveliler) yine çok güzel kar yağıyor.Arabayla bi gezeyim geleyim dedim 3 km gittim korktum geri döndüm.Sıcaklık -1 derece ve kar kepek kar şeklinde yağıyor.
arkadaşlar izmirde yağmur var hava ılıdı artık ögleye yakın sanki rüya gibiydi kar yağışı 🙂
Pazartesi akşamları Altunizade’de halı saha maçım var. 3 senedir kar da yağsa oynuyoruz. Erteleme yok. Her sene 3-4 maçımız olur böyle karla karışık yağmur altında. Eve geldim. Bursa-Kasımpaşa maçının son 20 dakikasını seyrediyorum bembeyaz sahada. (Bursa da çok balık bi gol buldu bu arada son dakikada). Her yerden kar haberi geliyor ne güzel. Bu arada bugün işe giderken ve gelirken bi taraflarım dondu resmen. Kardeşim bünye alışmış, 10 gün öncesine kadar kısa kolluyla dolaşıyorduk. Bugün atkı, bere ne varsa yumulduk.
Bilkentte şuanda AĞIR KAR yağışı var 10 dk da 7-8 cm oldu!!! Ben ilk kez görüyorum böylesi kar yağışını!
cayyolunda yogun bir tipi var(cumartesi geceden daha hizli).
Eskişehir’de kar iyice hızlandı ve örtü bırakıyor gayet güzel yağıyor izlemekteyim
Eskişehir kara teslim olmuş durumda saat 10.20 itibariyle. 45 dakikadır yoğun bir şekilde yağıyor yaklaşık 4-5 cm’lik birikme oldu kaldırımlarda bile
sonunda sen de erdin muradına 🙂
evet Ankara-Batıkent,
Sağlam kar yağışı başladı. Hızla beyazlıyor ortam. Yerlerden çıt çıt sesler geliyor. Keşke arkası yağmur olmasaydı!!!
siteye tek tuk yazdigim 1-2 sey disinda sadece takipci olarak buradaydim. Yazmiyim yazmiyim diyorum ama yeter artik bu nasil bir sistemdir suraya yaradi oraya yaradi buraya yaradi derken bir tek İstanbul avrupa yakasina yaramadi. Bunun artik aciklamasi da yok sanirim isi adasiysa deniz suyuysa corluda nasil yagiyor pendikte nasil yagiyor her tarafta yagiyor da yagiyor bursa’da balikesir’de izmir’de. yillardir hadimkoy’de oturan biri olarak soguk bir sistem boyunca s.gokcen’in bulundugu pendik ilcesinin buradan daha cok kar alip sistemi daha dusuk sicakliklarla gecirdigine ilk defa sahit oldum. hatta su anda bile hadimkoy 1 dereceler civarinda pendik ise 0. cumartesi sabahi gordugum 2 cm’lik beyazlik ve su an 3 saattir tipi seklinde yagip da sadece arabalarin camlarini kapatan sacma sapan kar yagisi disinda bir sey goremedim. nedir bu yahu her sistem avrupa yakasini pas geciyor hadimkoy’de 200m rakimina ragmen pendik sahilleriyle hemen hemen ayni durumda biraz ileri gittiysem kusrumu gormeyin, bir karsever olarak isyan ettim beni en iyi siz anlarsiniz herhalde. avrupa yakasinin bu sanssizligini aciklayabilicek bir karsever bana yardim ederse cok sevinirim. simdiden tesekkurler, bol karli gunler.
Sizin orda en azından arabaların camlarını örtmüş, Avrupa yakası sahilleri, bizler ne yapalım? 🙂
İsyanınızı anlıyoruz ama biraz duygusal davranmışsınız 🙂 Hadımköy, İstanbul’a kar bırakan klasik sistemlerde en çok kar alan yerlerdendir, ama bu sistem birçok bakımdan farklıydı. Ayrıca diyorsunuz ki Cumartesi sabahı 2 cm beyazlık vardı. İstanbul’un %90’ı onu da göremedi. Biraz daha sabır… Bu sene gayet bomba başladı, öyle gitmesini umalım.
bu resimdeki kar kalınlıklarında kırmızı ile çizdiğim Kartepe 140 cm kar kalınlığı gerçekten şaşırtıcı eğer dikkatli bakarsanız o taraflar genelde 30+ cm kar kalınlığında.
Çorlu yine 5 cm i geçti:)
Eskişehir’de kar ara ara hızını arttırıyor. Böyle nasıl desem buzdan bozma bir kar yağışı var, yere düştüğündeki çıtırtıları duymak mümkün acaba bunun özel bir ismi var mı yoksa freezing rain ailesinden mi bu kar tipi? Bilemedim 🙂
Graupel (hafif dolu) olabilir.
Tuzla’daki kar yağışından resimler. Kar tutmaya başladı. (Saat: 20.05)