Halk Özeti:

• Türkiye’nin kuzey ve doğu bölgelerine (buralardaki sahil şehirleri ve İstanbul dahil) Perşembe gününden itibaren Karadeniz üzerinden yeni kar yağışları geliyor.
• Günlük hayatın kardan en fazla etkileneceği ve karın en alçak semtlerde de (mesela Kadıköy) tutacağı zaman dilimi, Cuma-Pazartesi arası olacak. Fakat İstanbul’u ve Karadeniz bölgesini çevre illere ve bölgelere bağlayan karayollarında sıkıntılar Çarşamba’dan itibaren başladı, tedbirli olmanızı ve yol durumunu mutlaka takip etmenizi tavsiye ederiz. Hava ve deniz ulaşımında da birçok gecikme ve iptal söz konusu olacak (özellikle Cuma-Pazartesi arası).
• Yaklaşan yağışlar çoğunlukla ‘deniz etkisiyle kar’ (DEK) mekanizması ile oluşacağından; aralıklı, yerel ama şiddetli karaktere sahip olacak. Eskilerin “kar topluyor” dediği, karın yağmadığı, hatta güneşin açtığı kısa veya uzunca periyotlar yaşanacak. Bir ilçede kardan göz gözü görmüyorken ve trafik tamamen durmuşken başka bir ilçenin bundan haberi olmayacak. O an karın yağmadığı yerde oturup DEK‘in ne olduğunu da bilmeyen düz adam “kar mar yok yeaaa” diye aracıyla dışarı çıkacak ve 20 dakika sonra gelecek şiddetli kar sağanağı nedeniyle yolda kalacak. Bunlar hep olacak.
• İstanbul’a yağacak kar, tüm şehre etkisi bakımından, Mart 2022’den bu yana yağan en iyi kar olacak, bu neredeyse cepte. Muhtemelen (%55 ihtimalle) Mart 2022’yi de geçerek adını Şubat 2015, Ocak 2012 gibi büyük DEK sistemlerinin yanına yazdıracak.
• Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesiminde ve sahile bakan yamaç yerleşimlerinde yağacak kar çok şiddetli ve yerel olarak sürekli olabilir. Buralarda yer yer rekor değerlerde kar birikimi gerçekleşebilir.
• Yaklaşan karlı hava dalgasının, eski DEK sistemlerine kıyasla güçlü tarafının süresi, zayıf tarafının ise soğuğunun kuvveti olduğunu söylemek durumundayız. Karın yağmayacağı (ve muhtemelen güneşin açacağı) gündüz saatlerinde yoğun şehirleşmenin olduğu alçak semtlerde bir miktar erime kaçınılmaz olacak. Karın yağmakta olduğu akşam ve gece saatleri ise kartopu ve kardan adam etkinlikleri için en müsait zamanlar olacak.

— TEKNİK AYRINTILAR —

Genel Durum

Ülkemizin kuzey bölgeleri, Çarşamba günü itibariyle Kırım’dan gelen soğuk hava dalgasının etkisi altına girdi. Çarşamba günü kar İstanbul’un yüksek yerlerinde ve Ankara’da ciddi yerel etkiler yaptı. Karadeniz Bölgesi’ndeki birçok ilde de Salı günü itibariyle sistemin ilk kar taneleri düşmeye başlamıştı.

DEK (deniz etkili kar) sistemlerini çok iyi bilmeyenler için hatırlatalım, sağanakların gücünü etkileyen en önemli faktörlerden biri, üst seviyedeki soğuğun kalitesidir. 500 hPa seviyesindeki sıcaklık ne kadar düşükse. denizin nemiyle oluşan konvektif bulutlar ve yağış kütleleri o kadar yükselir. Bulut tepe yüksekliği, DEK sağanaklarının gücünde belirleyici bir parametredir. Bu sistemde 500 hPa soğuk çekirdeği Orta Karadeniz’den giriş yapıyor.

Fakat Soçi açıklarındaki alçak basınç alanı, bu çekirdeğin giriş güzergahında ciddi rol oynuyor. Bu sebeple son saatlere kadar doğu veya batı yönlü 150-200 km’ye kadar değişim mümkün. Özellikle Marmara için bu belirsizlik kritik önem taşıyor.

Karadeniz Bölgesi

Yaklaşan sistemde, 500 hPa soğuk çekirdeği Cuma gecesi muhtemelen Sinop-Samsun civarından ülkemize giriş yapacağı için, sistemin kaymağını Orta ve Doğu Karadeniz yiyecektir. Batı Karadeniz de birinci dereceden etkilenecektir. Sistem sonuna kadar Düzce’den Artvin’e kadar olan sahil şeridinin her bir noktasına minimum 15 santimetre kar beklenmeli. Sağanakların sürekli vuracağı, rüzgar yönüne dik uzanan kıyılarda ise, deniz seviyesinde, yerel olarak 50-60 cm ve hatta bunun da üzerinde birikim beklenebilir. Sahilin biraz yukarısında, 150-200 metre rakımda yerel olarak 1 metre ve üzeri kar sürpriz olmaz.

Pazar günü Doğu Karadeniz kıyılarına yaklaşacağı anlaşılan alçak basınç alanı, denizden aldığı nemi tüm hışmıyla bir yerlere boca edecek. Tam konum neresi olur, kestirmesi zor. Takip edip göreceğiz.

Marmara Bölgesi

Sistem en çok Karadeniz’i etkileyecek olsa da, Marmara Bölgesi de Perşembe gecesi ile Pazartesi sabahı arasında güçlü DEK sağanakları alacak. İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ’ın doğusu, Balıkesir, Bursa, Yalova ve zaman zaman Bilecik’te, en erken Pazar günü son bulmak üzere yoğun kar yağışları görülecek.

500 hPa soğuk çekirdeği ne kadar geç doğularsa, Marmara için sistem ömrü o kadar uzun olacak. Çekirdek, Karadeniz’den giriş yaptıktan sonra batıya doğru yalpa hareketi yaparak Marmara için sistem süresini uzatıp; Pazar ve hatta Pazartesi’yi oyuna dahil edebilecek… idi… bu ihtimal şimdilik azalmış görünse de hâlâ masada.

Yine Cuma ve Cumartesi günleri, Karadeniz üzerinde oluşup Marmara’ya yönelen vorteks (burgaç), yani yer seviyesindeki kompakt alçak basınç, modellerde görünüyor. Bu vortekslerin nasıl hareket edeceğini öngörmek çok zordur; ancak vurduğu yeri ihya ederken başka bir yeri boşlukta bırakarak sistemin kaderini değiştirmeleriyle meşhurdurlar.

Şimdilik, İstanbul’da en erken Pazar öğle saatlerinde (doğuya doğru gidildikçe daha geç) son bulmak üzere Marmara’da DEK sağanaklarının görüleceği anlaşılıyor. Model senaryolarında sistemin tüm ayrıntıları için henüz mutabakat yok. Yaşayıp göreceğiz.

Biraz da iyi haber verelim, 700 hPa soğuğunun merkezi Marmara ve Batı Karadeniz olacak. Dolayısıyla kütleler 500 hPa seviyesine kadar uzanamasa da, 700 hPa yani 3000 metre irtifaya kadar çıkacak ve gayet şiddetli kar sağanaklarına sebep olabilecek.

Ayrıca, bu sistemin yer soğuğu efsanevi olmasa da hatrı sayılır düzeyde kaliteli. Gündüz saatlerinde yağış durduğunda 100 metre ve altı rakımda erime kaçınılmaz; fakat özellikle Cuma ve Cumartesi günleri sağanaklar sırasında gündüz dahil sıcaklıklar 0’ın altına inebilecek ve yağan karın örtü yapmasını kolaylaştıracak.

Gelelim sadede… DEK tahminlerinde kar kalınlığı aralığının genişliğini biliyor olmanıza sığınarak, Marmara’da Silivri-Bandırma hattının doğusunda kalan sahil kesiminde 10 ila 25 cm, 100 metre ve üzeri rakımda ise 15 ila 35 cm kar örtüsü beklenebilir. Bantların ısrarla vurduğu bölgelerde ise yerel olarak 40-50 cm’ler de ihtimal dahilindedir.

İç Anadolu

Bu sistemde, Akdeniz’de oluşup Anadolu’ya doğru sokulan güçlü bir alçak basınç merkezi (siklon) maalesef yok. Dolayısıyla Batı ve Orta Anadolu’nun büyük kısmında kayda değer kar yağışı olmayacak. Çarşamba günü Ankara’nın batı semtlerinde ve bölgenin doğusunda görülen yoğun kar, aynı yoğunlukta karların önümüzdeki günlerde tekrar görüleceği anlamına gelmiyor. Pazar gününe kadar hafif kar geçişleri, belki Pazar günü birkaç kuvvetlice kar sağanağı görülebilir, çünkü soğuk 500 hPa çekirdeğinin konvektif kar sağanaklarını iç bölgelerde bile tetikleme ihtimali mevcut.

Önümüzdeki hafta ortasına kadar dondurucu soğukların etkili olacağı bölgede, sistemin oluşturduğu en büyük risk, kar değil kuvvetli don ve buzlanma olacak.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu

Doğu ve Güneydoğu’da ise durum daha farklı. Kıbrıs’tan Suriye’ye doğru sokulan yayvan alçak basınç alanı, Perşembe günü de yer yer kuvvetli cephe yağışları oluşturacak. Yağışlar Doğu Anadolu genelinde kar şeklinde olacak. Güneydoğu Anadolu’da ise kar sınırı 1000 mttre civarında olacak. Alçak kesimler karla karışık yağmurla yetinecek.

Erzurum, Kars, Bitlis, Van, Hakkari, Iğdır çevrelerinde kar yer yer yoğun olacak. Yerel olarak yarım metreyi aşkın yeni kar örtüsü gayet olağandır. Bölgede dondurucu soğuklar en erken hafta ortasında son bulmak üzere devam edecek.